Ինչպես հիշում ենք, տասնորդական թվերը 10, 100, 1000-ով ․․․ բազմապատկելու դեպքում տասնորդական թվի ստորակետը տեղափոխում էինք ձախ կախված արտադրիչի 0-ների քանակի (10,100,100…)։
Օրինակ՝ 78,9 :10=7,89 կամ 364,7։100=3,647 կամ 3647:1000=3,647:
Իսկ եթե տասնորդական թիվը անհրաժեշտ լինի բաժանել 10, 100․․․ թվերից տարբեր թվերի վրա,այդ դեպքում ինչպե՞ս պետք է վարվել։ Եթե հանկարծ մեր նախընտրելի շորը տաբատը կարելու համար անհրաժեշտ լինի7,6 մետր երկարություն ունեցող կտորը բաժանել 4 մասի ։ Ի՞նչ պետք է անել։ Պետք է բաժանել։
7,6 | 4
4 |——
— — |1,9
՛՛՛՛36
— 36
——
0
Այսպիսով՝ Տասնորդական կոտորակը բնական թվի բաժանելու համար պետք է ՝
1) կոտորակը թվի վրա բաժանել՝ անտեսելով ստորակետը
2) քանորդում դնել ստորակետ, երբ կավարտվի ամբողջ մասի բաժանումը
Առաջադրանքներ
- Կատարե՛ք բաժանում.
ա) 9,56 ։ 2=4,8 դ) 1,4 ։ 7=0,2 բ) 16,064 ։ 4=4,016
ե) 20,25 ։ 45=0,45 գ) 121,121 ։ 11=11,011 - Հետևյալ թվերը դասավորե՛ք աճման կարգով.
20-ի 7 %-=1,4 15-ի 8 %-ը=1,2 90-ի 3 %-=2,7 100-ի 5 %-=5
1.2 ; 1.4; 2.7 ; 5 - Համեմատե՛ք կոտորակները.
ա) –6,73 և –6,81; գ) –11,2 և –11,21; ե) –0,38 և –1,001; բ) –0,432 և –1,431; դ) –3,756 և –3,706; զ) –5,555 և –4,999։ - Ինչքանո՞վ է 27 մ 38 սմ-ը մեծ 13,81 սմ‐ից։ 13,57
- 50 կգ կարմիր ներկն արժե 75000 դրամ, իսկ 85 կգ սպիտակ ներկը՝ 123250 դրամ։ Ո՞ր ներկի գինն է ավելի բարձր։
75000:50=1500
123250:85=1450
1500>1450 - Կատարե՛ք բաժանում.
ա) 8,368 ։ 2=4,184 դ) 10,5 ։ 7=1,5 բ) 17,024 ։ 4=4,256
ե) 6,25 ։ 125=0,05 գ) 0,0225 ։ 15=0,0015 զ) 10,08 ։ 24=0,42 - Ինքնաշխատ հաստոցներից մեկը 720 մանրակ է պատրաստում 6 ժամում, իսկ մյուսը` 12 ժամում: Քանի՞ ժամում հաստոցներն այդ նույն քանակով մանրակներ կպատրաստեն` աշխատելով միաժամանակ:720:6=120
720:12=60
60+120=180
720:180=4 - 50 թիվը նախ մեծացրել են 25 %-ով, ապա ստացված թիվը փոքրացրելեն 20 %-ով։ Ինչպիսի՞ թիվ է ստացվել` 50-ից մե՞ծ, թե՞ փոքր։
50*25: 100=12.5
50*20:100=10
50+12.5-10=52,5
50<52.5 - Կատարե՛ք բազմապատկում.
ա) 7,31 ⋅ 2,06 =15,0586, բ) 20,02 ⋅ (–11,99) =(-240.0398), գ) 0,1 ⋅ 4,767=0.467 ,դ) (–34,8) ⋅ (–0,348)=12,1104 , ե) (–5,32) ⋅ (–2,2)= 11,704, զ) 12,12 ⋅ 10,01=121.3212 : - Գնացքն ամբողջ ճանապարհի 3/4-ն անցնում է 6 ժամում։ Ինչքա՞ն ժամանակում այն կանցնի ամբողջ ճանապարհը։
6:3*4=8ժամ
Լրացուցիչ առաջադրանքներ - AB հատվածի երկարությունը 14 սմ է։ Նրա վրա նշված է այնպիսի M կետ, որ AM = 9 սմ, և այնպիսի K կետ, որ BK = 3 սմ։ Գտե՛ք MK հատվածի երկարությունը։
14-9-3=2 - Խնձորները չորանալիս կորցնում են իրենց զանգվածի 23/25-ը։ Որքա՞ն խնձորաչիր կստացվի 1200 կգ թարմ խնձորից։
1200-(1200:25*23)=96 - 500 կգ հանքաքարից ստացել են 77 կգ պղինձ։ Ինչքա՞ն պղինձ կստացվի 300 կգ հանքաքարից։
300*77:500=46,2 - Բնակարանի մակերեսը 64 մ²է։ Նրա հատակը ներկելու համար պահանջվում է 21 կգ ներկ։ Քանի՞ կիլոգրամ ներկ է անհրաժեշտ խոհանոցի հատակը ներկելու համար, եթե նրա մակերեսը 16 մ² է։
16*21:64=5.25 kg
Մկրտիչ Համբարձումյան 