Մեր շրջապատում կան շատ բույսեր: Տարբեր բույսեր՝ խոտեր, թփեր և ծառեր, աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերում, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում և այլուր: Դասարաններում և սենյակներում բույսերն աճեցվում են համապատասխան տարաներում, այստեղ բույսերը խնամքի առարկա են: Ի՞նչ է բնորոշ բույսերին: Continue reading “Բույսերի կառուցվածքն ու կենսագործունեությունը” →

1. Ի՞նչ է քամին: Ինչպե՞ս է առաջանում:
   Մթնոլորտային բարձր ճնշման վայրից օդի զանգվածը տեղափոխվում է ցածր ճնշման վայր և առաջա­նում է քամի:
2. Քամու ի՞նչ տեսակներ գիտեք: Որո՞նք են բնորոշ Հայաստանի տարածքին:
   բրիզներ, լեռնահովտային քամիներ, մուսսոններ, պասսատներ:
   Հայատանում կան լեռնահովտային  քամիներ:
3. Ինչո՞վ են բրիզները տարբերվում մուսսոններից:    Բրիզները լինում են լճերի և մեծ  գետերի մոտ ,իսկ մուսսոնները օվկիանոսների և ծովերի մոտ:
4. Ինչո՞ւ պասսատները չեն փոխում իրենց ուղղությունը:
   Պատճառն այն է, որ արևադարձային լայնություննե­րում մթնոլորտային ճնշումն ամբողջ տարվա ընթացքում միշտ բարձր է, իսկ հասարակածային լայնություններում՝ միշտ ցածր:

 

1. Ի՞նչ է Համաշխարհային օվկիանոսը: Որո՞նք են դրա մասերը:                          Խաղաղ, Ատլանտյան, Հնդկական և Հյուսիսային Սառուցյալ
2. Ի՞նչ են ծովը, ծովածոցը և նեղուցը: Բերեք օրինակներ:Ծովերն օվկիանոսի այն մասերն են, որոնք քիչ թե շատ խորացել են ցամաքի մեջ, օվկիանոսներից տարբերվում են հատակի ռելիեֆով, ջրի հատկություններով, բուսական ե կենդանական աշխարհով: Օրինակ, Միջ­երկրական ծովը, Սև ծովը և այլն:

   Օվկիանոսի կամ ծովի այն մասերր, որոնք առավել շատ են ներթա­փանցել ցամաքի մեջ, կոչվում են ծովածոցեր: Օրինակ, Բենգալյան ծոցր: Ջրային ավազաններն իրար միացնող կամ ցամաքներն իրարից բա­ժանող բնական ջրային նեղ տարածքներր կոչվում են նեղուցներ: Օրինակ, Ջիբրալթարի նեղուցը:

3. Ի՞նչ են կղզին և թերակղզին: Բերեք օրինակներ:                                                            Ցամաքի համեմատաբար փոքր տարածքներր, որոնք բոլոր կողմերից շրջապատված են ջրով, կոչվում են կղզիներ/Կանարյան/: Ի տարբերություն կղզիների, թերակղզիները ոչ բոլոր կողմերով են շրջապատված ջրով: Դրան մի կողմով միացած են ցամաքին/:
4. Ինչպե՞ս է փոփոխվում օվկիանոսի ջրի ջերմությունը: Որքա՞ն է ջրի աղիությունը:Օվկիանոսի ջուրը տաքանում է Արեգակից:Ամենատաք ջրերը հասարակածային շրջանի ջրերն են, որտեղ օվկիանոսի մակերևույթին ջերմաստիճանը 28-30 ⁰C է:Դեպի բևեռներ ջրի ջերմաստիճանն աստիճանաբար նվազում է և մերձբևեռային շրջաններում դառնում -1-ից -2⁰ C:Համաշխարհային օվկիանոսի ջուրն ունի դառնա­ղի համ: Օվկիանոսի ջրի մեկ լիտրում պարունակվում է միջինը 35 գ աղ (35 գ/լ): Ամենաաղի ծովր Կարմիրն է՝ 41 գ^/լ աղ^:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ ուժերի ազդեցությամբ է ձևավորվում Երկրի մակերևույթը:            Մակերևույթի բոլոր ձևերն առաջանում են Երկրի ներքին (ներծին) և արտաքին (արտածին) ուժերի շնորհիվ:
2. Որո՞նք են Երկրի մակերևույթի հիմնական ձևերը: Ի՞նչ է հարթա­վայրը:                    Երկրի մակերևույթի հիմնական ձևերն են հարթավայրերն ու լեռները: Հարթավայրերը ցամաքի հարթ կամ թույլ բլրավետ, ընդարձակ տարածություններն են:
3. Ի՞նչ են ցույց տալիս բացարձակ և հարաբերական բարձրություն­ները:          Ցամաքի վրա որևէ կետի բարձրությունը ծովի (օվկիանոսի) մակար­դակից կոչվում է բացարձակ բարձրություն:  Երկու կետերի բացարձակ բարձրությունների տարբերությունը կոչվում է հարաբերական բարձրություն:
4. Հարթավայրերն ըստ ծագման ի՞նչ տեսակների են լինում։                                  Լեռների քայքայման հետևանքով,ծովի հատակի բարձրացման պատճառով,լավային հոսքերի,գետերի ջրաբերուկների կուտակ­ման հետևանքով
5. Հարթավայրերն ըստ բացարձակ բարձրության ի՞նչ տեսակների են լինում:    Հարթավայրերը լինում են դաշտավայրեր (մինչև 200 մ), բարձրավայրեր (մինչև 500 մ), սարահարթեր (500 մ-ից րարձր) և ցածրավայրեր (օվկիանոսի մակարդակից ցածր):

1. Ի՞նչն են անվանում հող

2. Ո՞րտեղ հող չկա

3. Ի՞նչպես է առաջանում հումուսը

4. Ո՞րտեղ չի կարող սերմ ծլել

5. Ի՞նչեր են ապրում հողում

6.Ի՞նչ է նշանակում հող մշակել

7. Մարդիկ ի՞նչպես են օգտագործում լճեր և գետերի ջրերը

8. Գետի ջրի տարեկան հոսքը ի՞նչպես են չափում