1.Հայդուկ նշ. է հետևակ, Ֆիդայի՝ ինքնազոհ : Օսմանյան իշխանության դաժան վարչակարգի դեմ փոքրիկ խմբերով սկսվում են կազմավորվել հայդուկային ջոկատներ , ովքեր թաքնվում էին անտառներում կամ բարձրանում էին լեռները :

2. Առաջին հայ ֆիդայիններն էին Արաբո,Մարգար ՎԱրժապետ,Թորոս Ծառուկյան
Արաբոն ինքնապաշտպատության նպատակով կազմակերպել էր զինված խումբ ,սակայն 1882 թվականին թւրք ինշխանությունները Բերդակ գյուղում զեռբակալում են նրան և դատապարտում 15-տարվա ազատազրկման:
Նրան հաջողվում է փախնել Բիթլիսի բանտից և շարունակել գործողությունը:1889-ից սկսած այցելել է Կովկաս ,իսկ 1892-ին Թիֆլիսում մասնակցել է ՀՅԴ կուսակցության առաջին ժողովին:1893 թ-ի գարնանը նա իր 16-հոգանոց լավ զինված խմբով անցնում է ռուս-թուրքական սահմանը՝ուղղություն վերցնելով Խնուս-Մուշ:
Ճանապարհին քրդերի հետ կռվի ժամանակ մի քանի հոգի զոհվում են:Նա շարունաում է կռիվը ,ցանկանալով ճեղքել թշնամու օղակը և հասնել հանդիպակաց լեռները,սակայն զոհվում է այդ կռվում:

3.1898-թ. հոկտեմբեռի 20-ին տեղի է ունենում կռիվ Բիթլիսից որ հեռու՝Բաբշեն գյուղի մոտ :Սերոբի 16-հոգանոց ֆիդայական ճոկատը կռվում էր թշնամու մի քանի հազարանոց ջոկատի դեմ:Այդ կռվի ժամանկ նրանք կարողանում են սպանել 70 քուրդ և թուրք զինվոր,իսկ հայդուկներից միայն մի հոգի է զոհվում:Մարտը տևում է մինչև ուշ երեկո,դրանից հետո թուրքական կառավորությունը ամենուրեք հետապնդում է Սերոբին:

4.Սերոբի մահվանից հետո Անդրանիկն և Գևորգ Չաուշ որոշում են վրեժխնդիր լինել:Առաջինը որոշում են պատժել դավաճան Ավեին ,ով թունավորել էր Սերոբին: Դրանից հետո իրար հետևից ոչնչացնում են մյուս դավաճաններին:

1676 թվականի Հունվարի 17-ին, Սեբաստյա քաղաքում ծնվեց Մանուկը` Պետրոսի և Շահրիստանի զավակը։ Հետագա տարիներին նա իր ծնողների շնորհիվ ստացավ բարձրորակ կրթություն, որը իրեն կպատրաստեր հետագայում ընտանեկան առևտուրը շարունակելու համար։

Դեռ վաղ տարիքից Մանուկը երազում էր դառնալ քահանա։

Մխիթար Սեբաստացին աշխարհաբարի քերականության առաջին դասագրքի՝ «Դուռն քերականութեան աշխարհաբար լեզուին հայոց»-ի (1727 թ.) հեղինակն է։ Արժեքավոր է նաև նրա «Քերականութիւն գրաբար լեզուի հայկազեան սեռի» (1730 թ.) երկը, որտեղ քննել է գրաբարի ձևաբանությունը, շարահյուսությունը, սահմանել կանոններ, անդրադարձել ուղղագրության և այլ հարցերի։ Հայագիտական մեծ նվաճում է Սեբաստացու «Բառգիրք հայկազեան լեզուի» (2 հատոր, 1749–69 թթ.) աշխատությունը, որն այսօր էլ ունի բացառիկ արժեք. ընդգրկում է ժամանակի հայերեն ձեռագիր ու տպագիր բառագանձը՝ ավելի քան 100 հզ. բառահոդված։ Ուշագրավ է նաև նրա «Տաղարան» (1727 թ.) ժողովածուն, որի բանաստեղծությունների մի մասը, որպես շարական, Սեբաստացու երաժշտությամբ, երգում են ցայսօր։ Լավագույն ձեռագրերի համեմատությամբ հրատարակել է Աստվածաշունչ (1733–35 թթ.), կազմել է նաև «Ավետեաց երկրի աշխարհացոյցը» (1746 թ.)։

Քսան տարեկան հասակում Սուրբ նշան վանքի վանահոր կողմից նա նշանակվեց քահանա։

Քսանհինգ տարեկանում Մխիթարը հիմնեց եկեղեցի Կոստանդոպոլսում, որի օրինակով էլ մի խումբ երիտասարդների հետ հիմնեց Մխիթարյան միաբանությունը։

Ընդամենը երկու տարի հետո` Օսմանյան իշխանությունների հալածանքներից փախչելով` միաբանությունը տեղափոխվեց Պենոպոլես, որը գտնվում էր վենետիկում։ Իսկ 1715 թվականին միաբանությունը տեղափոխվեց Սուրբ Ղազար կղզի` Վենետիկի Հանրապետության հրամանով։

Սուրբ Ղազար կղզում կառուցեց վանքը, որտեղ էլ մահացավ 73 տարեկան հասակում։

Նա թարգմանել, ստեղծել և տպագրել է հազարավոր աշխատություններ` հարստացնելով հայերեն գրականությունը։ Այսօր նրա մատենադարանում պահվում են ավելի քան 5000 ձեռագրեր և 100000 տպագիր գրականություն։

1. Նադիրը պարսիկ զորահրամանատար էր , որը պայքար էր մղում թուրքերի և աղվանների դեմ Հայաստանում : Նա ազատեց հարկերից Էջմիածնի կաթողիկոսությանը և սկսեց լավ նայել նրանց ու հայ իշխանավորներին : Նա իր շուրջ համախմբեց մելիքներին և պայքարեց թուրքերի դեմ : Հետո իր իշխանության տակ անցավ Արևմտյան Հայաստանն ու Վրաստանը :
2. Արցախի մելիքություններն էին ՝ Ջրաբերդ,Գյուլիստան , Խաչեն,Դիզակ ու Վարանդա :Այս բոլոր Մելիքությունները ունեին զինուժ ՝ 1000-1500 զինվոր, իրենք ներքին կառավարման հարցերում ինքնուրույն էին գործում :
3. Նադիրի մահից հետո հայկական իշխանությունները չէին կարողանում դիմակայել արտաքին մարտահրավերներին, նրանք աստիճանաբար կորցնում էին համախմբվածությունը :
4. Հովսեփ Էմինը ծնվել էր Պարսկաստանում ,ընտանիքով տեղափոխվել է Հնդկաստան : Նրա հայրը զբաղվում էր վաճառականությամբ և նույն էլ ցանկանում էր ,որ տղան աներ : Սակայն տղան ուրիշ մտքեր ուներ : Նա ցանկանում էր օգնել Հայաստանին՝ ազատագրման պայքարում : Դրա համար մեկնում է Անգլիա զինվորական ակադեմիայում սովորելու համար :
5. Անգլիայում սովորելու տարիներին շփվում է անգլիական գործիչների հետ և նույնիսկ հանդիպում Անգլիայի վարչապետի հետ : Սակայն հասկանում է ,որ իր ազատագրական մտահաղացումները չեն համապատասխանում Անգլիայի շահերի հետ : Նա գնում է Հայաստան և տողում ծանոթանում իրավիճակի հետ : Ապա հանդիպում է Անգլիայում ռուս դեսպանին և իրար հետ որոշում են դիմել վրաց թագավորին :Հերակլ 2-ը համաձայնում է օժանդակել հայերին, բայց նրանց նամակը , որը ուղղված էր վանահայր Հովնանին ընկնում է պարսիկ զինվորների ձեռքը : Սրա մասին իմանում է կաթողիկոս Սիմեոն Երևանցին և պահանջում է Էմինից հեռանալ Վրաստանից : Դրանից հետո Էմինը չի կարողանում հանդիպել կաթողիկոսին : Իմանալով ,որ իրեն կարող են տրամադրել զորք ,նա գնում է Խոյ,սակայն չունենալով պահանջվող գումարը, վերադառնում է Հնդկաստան:
6. 18 դարի կեսերին Հնդկաստանի Մադրաս քաղաքում մի քանի հայրենասերներ ստեղծում են խմբակ՝ Շահամիր Շահամիրյանի գլխավորությամբ : Նույն քաղաքում հիմնում են հայկական տպարան : Այստեղ թողարկում են 1772 թ. Մովսես Բաղրամյանի ՙՙՆոր տետրակ , որ կոչի յորդորակ ՚՚ հրապարակախոսության գիրքը , 1773 թ . ՙՙՈրոգայթ Փառաց ՚՚ գիրքը , որը ապագա Հայաստանի համար գրված օրենքների ժողովածու էր:
7. Հովսեփ Արղությանինը 18 հոդվածից բաղկացած նախագիծ էր ՙՙՀյուսիսային ծրագիր ՚՚ անունով , ըստ որի Ռուսաստանի օգնությամբ ազատագրված Հայաստանը կունենար ռուս կայսեր կողմից ընտրված թագավոր :
   Շահամիր Շահամիրյանինը 20 հոդվածից բաղկացած նախագիծ էր ՙՙՀարավային ծրագիր՚՚ անունով , ըստ այդ ծրագրի ազատագրված Հայաստանը Ռուսաստանի օգնությամբ պիտի հռչակվեր հանրապետություն ՝ խորհրդարանական կառուցվածքով :