Month: February 2019

Առաջադրանքներ

1.Տրված բառերը դարձրու ածանցավոր՝ ձյուն-անձյուն, հեքիաթ-հեքիաթային, թիվ-անթիվ, բժիշկ-բժշկուհի:

2.Մեկ բառով գրիր.

Քար ունեցող-քարոտ
Կեղտ ունեցող-կեղտոտ
Մուր ունեցող-մրոտ
Յուղ ունեցող-յուղոտ
Ժանգ ունեցող-ժանգոտ
Փուշ ունեցող-փշոտ
Ցեխ ունեցող-ցեխոտ

3.Հետևյալ վերջածանցներով կազմիր նոր բառեր,
յուրաքանչյուր ածանցով երեքական բառ:

-ական-տնական,բժշկական,օրական
-արան-տնկարան,գրադարան,ծնարան
-ավոր-բախտավոր,լուսավոր,գրավոր
-անոց-արվեստանոց,հորդանոց,
-իկ-մարդիկ,շնիկ,փիսիկ
-ակ-գետակ,լճակ,նավակ

4.Հետևյալ նախածանցներով կազմիր նոր բառեր:

ան-անտուն,անվիշտ,անվերջ
վեր-վերամբարձ,վերգետնյա,վերադաս
գեր-գերադաս,գերբեռնել,
ընդ-ընդօրինակել,ընդհատակ,

Քանդակագործություն-խաչքարագործություն

Հայկական քանդակագործությունը սկիզբ է առել դեռևս նախապատմական պաշտամունքային կոթողներից: Հեռավոր անցյալում, միջնադարում ստեղծված բազմաթիվ կերտվածքները պլաստիկայի և զարդարվեստի փայլուն նմուշներ են, որոնց ներգործությունը նոր և նորագույն շրջանի արվեստում և մասնավորապես քանդակի ոլորտում բացառիկ նշանակություն ունի:Այն պլաստիկ արվեստներից մեկն է, կերպարվեստի տեսակ, որտեղ պատկերումները կատարվում է ծավալային եռաչափ մարմնավորումներով։ Որպես կանոն քանդակագործությունը պատկերում է մարդուն, սակավ՝ կենդանիներին (անիմալիստական ժանր), ավելի սակավ՝  բնությունը  (բնապատկեր) և առարկաներ (նատյուրմորտ)։ Քանդակը սկզբում սովորաբար կերտվում է կավից, պլաստիլինից կամ մոմից, ապա ձուլվում գիպսից (քարակերտ ու փայտակերտ գործերում այդ փուլերը հաճախ շրջանցվում են)։ Գիպսե ձուլածոները կա՛մ ինքնուրույն գոյության իրավունք են ստանում, կա՛մ ծառայում որպես մոդել՝ քանդակը ավելի մնայուն նյութերով (քար, փայտ, մետաղ) մարմնավորելու համար։

Այսօր ես հարցազրույց եմ վերցրել ժամանակակից քանդակագործ Հայկից:

հարցազրույց

Խաչքարագործություն: Խաչքարերը հայ միջնադարյան մշակույթի ինքնատիպության խորհրդանիշն են: Խաչքարային արվեստը նոր երևույթ էր հայ քանդակագործության մեջ և ձևավորվել էր IX-X դարերում: Խաչքարերի քանդակազարդման արվեստը կատարելության հասավ XII-XIV դարերում, երբ
կերտվեցին ավելի ճոխ ու բազմապիսի հուշարձաններ:
Խաչքարը քարե սալ է, որի կենտրոնական մասում պատկերվում է քրիստոնեության խորհրդանիշ խաչը: Երբեմն խաչի վրա քանդակվում է նաև Քրիստոսի պատկերը: Այդպիսի խաչքարը կրում է «Ամենափրկիչ» անվանումը: Խաչը շրջապատվում է
նուրբ զարդաքանդակներով:
Խաչքարերի վրա փորագրված արձանագրությունները հաղորդում են քարագործ
վարպետի անունը և հուշարձանը կանգնեցնելու ժամանակը: Խաչքարերի մեծ մասը
դրվել է մահացած մարդկանց հիշատակին: Հաճախ խաչքար է կանգնեցվել
նաև որևէ պատմական դեպքի, աղբյուր կառուցելու կապակցությամբ և այլ
առիթներով: Խաչքարեր են կերտել հազարավոր քարագործ վարպետներ:
Կատարելությամբ առանձնանում են Պողոսի (Գոշավանք) և Մոմիկի
(Նորավանք) կերտած խաչքարերը:

  • Պոչատ աղվեսի պոչը նրա  մարմնի երկարության 5/9 մասն էր։ Որքա՞ն էր աղվեսի պոչի երկարությունը, եթե աղվեսի մարմնի երկարությունը 90 սմ էր։
  • <<Կիկոսի մահը>> հեքիաթում  հայրը աղջկանը  ուղարկում է աղբյուրից ջուր բերելու  և  տալիս է  5 լ և 4 լ տարողությամբ 2 կուժ։  Կկարողանա՞  այդ կուժերի  օգնությամբ աղջիկը  աղբյուրից բերել  ճիշտ 2 լ  ջուր։հարավոր է
  • <<Շունն ու կատուն>> հեքիաթում կատուն 40 սմ երկարությամբ   գառան մորթուց կարող էր շան համար 1 գդակ կարել։ Որքա՞ն էր շան ճանկած  գառան  մորթու երկարությունը, եթե կատուն այդ մորթուց իր համար 2 միանման  գդակ կարեց, որոնցից յուրաքանչյուրի երկարությունը  շան  1  գդակի համար անհրաժեշտ մորթու  երկարության  3/4  մասն էր։
  • <<Ոսկու կարասը >> հեքիաթում, եթե իմաստունները վճռեին, որ  կարասի մեջ եղած ոսկու  2/6 մասը պետք է տալ  վարող գյուղացուն, իսկ մնացած մասը հողատիրոջը, ապա հողատիրոջը  ոսկու  ո՞ր մասը կհասներ։
  • <<Բարեկենդանը>> հեքիաթում մարդը որքա՞ն բրինձ էր գնել, եթե  յուղն ու բրինձը միասին  100 կգ էին  ու  հայտնի է, որ բրինձը   3 անգամ շատ էր կշռում յուղից։

Առաջադրանք

Երկու ժամում քանի՞ ճանճ կամ մոծակ կարող է ուտել շատակեր ճպուռը: ինձ թվում է որ ճպուռը, հիսուն հատ ճանճ և  հինգ մոծակ :

Համացանցից օգտվելով,ճպուռ  մասին երեքից-չորս նախադասությամբ հետաքրքիր տեղեկություն հայթայթիր և պատճենի՛ր:

     Ճպուռները կազմում են գիշատիչ միջատների առանձին կարգ:  Ձվադրում են հողում, ջրում, ջրային բույսերի հյուսվածքներում:

Շարունակի՛ր։ Կարող ես նաև մի քանի նախադասությամբ փոքրիկ պատում հորինել։

Թռի-վռի մի ճպուռ․․․

Ողջ ամառը գեր ու լուռ,

Սակայն եկավ աշունը

Ու շատ նեղվեց նախշունը:

Առաջադրանք

 

ա․Տրված ածանցներով կազմի՛ր ածանցավոր բառեր․ գունավորի՛ր արմատը և ածանցը՝  –իչ, -դժ, ան, -ակ, -իկ, -ուկ, -ական, -ային, -որեն, -ուհի

գրիչ,,դժգոհ , անօդ, գետակ,գեղեցիկ,գառնուկ,տնական,բակային,առատորեն,գեղեցուհի,

բ․Տրված բառերում առանձնացրո՛ւ արմատը և ածանցը․ածանցները գունավորի՛ր։

Օրինակ՝  ան-զեն,  դժ-գոհ

Անգութ,  դժբախտ, դժգոհ, դժկամ, անտուն,  լճակ, շնիկ, գառնուկ, տնական, ծովային, ուրախալի,  մեղմաբար, վեհորեն, աշակերտուհի, կանաչեղեն։

 

Առադրանքներ

  • Հաշվիր՝ օգտվելով գումարման զուգորդական հատկությունից:

400+540+60=540+60+400=1000

425+392+8 =392+8+425=825

130+700+300+30 =700+300+130+30=1160

4550+50+395+5 =395+5+4550+50=5000

(5580+20)+(496+4)=496+4+5580+20=6100

340+(800+200)+19 =800+200+340+19=1359

340+(50+250)=640

364+36+280+20=280+20+364+36=700

256+44+750+250=256+44+750+250=1300

280+170+30+20=280+20+170+30=500

  • Հաշվիր՝ օգտվելով բազմապատկման զուգորդական հատկությունից

173‧2‧50=210000

60‧50‧70=27000

5‧80‧50‧4 =400+250

60‧5‧6‧50‧6‧50=27000000

7‧50‧20‧3 =21+1000=1021

35‧2‧50‧80=70+4000=4070

36‧80‧50=114.0000

Lesson 1

Make up sentences looking at the pictures.

1) They watched a baseball game .

2) He practiced the violin.

3)The boy  downloaded music.

4) The girl listened to the radio.

5) They played a board game.

6) They visited  their grandparents.

Write

Visited                 downloaded                played

listened                practiced                      watched

  1. They  watched  a baseball game.
  2. She downloaded music.
  3. They visited their grandparents.
  4. She listened to the radio.
  5. He practiced the violin.
  6. They played a board game.

 

Գրի՛ր 5 արմատ և դրանցով կազմի՛ր հոդակապով և ածանցավոր բառեր, օրինակ՝

Արմատ՝ արև

Ածանցավոր՝ արև+ային

Հոդակապով՝ արև+ա+ծաղիկ

մարդ-մարդկություն,մարդակեր

թուղթ-թղթե,թղթադրամ

նկար-նկարիչ,բնանկար

ծաղիկ-ծաղկավոր,ծաղկափունջ

ջուր-ջրային,ջրաշխարհ

 

Առաջադրանքներ

 

  • Հաշվի՛ր՝ օգտվելով գումարման տեղափոխական հատկությունից։

150+200+250 = 150+250+200=600

393+600+7+3000 =393+7+600+3000=4000

796+200+4+450 = 796+4+200+450=1450

38000+6550+2000 =38000+2000+6550=46550

6480+224+500+20 =6480+20+500+224=7224

12000+6214+8000=12000+8000+6214=26214

 

Բազմապատկման տեղափոխական հատկությունը

  • Արտադրիչների տեղափոխությունից արտադրյալը չի փոխվում:

 

 

Օրինակներ՝

50·32·20=50·20·32=32000

20·12·40·5=20·5·40·12=4000·12=48000

Առաջադրանքներ

  1. Հաշվի՛ր՝ օգտվելով բազմապատկման տեղափոխական հատկությունից.

20·218·50 =20x50x218=218000

80·25·30·50 =80x50x30x25=3000000

30·34·50·20 =30x50x34x20=1500×680=1020000

40·28·25=40x25x28=28000

40·32·50 =40x50x32=64000

  • Հաշվի՛ր՝ արտահայտության արժեքը,

եթե a=80, b=50

ա) 20·a·70·b=20*80*70*50=20*50*80*70=80000*70=5600000

բ) a·2·90·b=80x2x90x50=80x50x2x90=8000*90=72000

 

Առաջադրանքներ

1.Տրված բառերը կազմող մասերն առանձնացրո՛ւ: Արմատներն ընդգծիր:

Օրինակ՝ մայրություն – մայր + ություն

անամոթ-ան-ամոթ, ամպոտ-ամպ -ոտ, քարոտ-քար-ոտ, օդային-օդ-ային, դժգոհ-դժ-գոհ, հեռավոր-հեռ-ավոր, բարություն-բար-ություն, գրավոր-գր-ավոր, անորոշ-ան-որոշ,  տհաճ-տ-հաճ:

  1. Գտիր հետևյալ բառերի ընդհանուր արմատները:

ամառանոց, ամառային-ամառ
ջերմություն, ջերմանավ-ջերմ
նավահանգիստ, նավավար-նավ
վարիչ, վարել, ղեկավար-վար
հազարավոր, հազարամյակ-հազար

  1. 3. Կազմիր նոր բառեր հետևյալ արմատներով ու ածանցներով՝

քար-քարային, հող-հողային, դաս-դասարան, տուն-տնային, երկար-երկարավուն, հերոս, սխալ

ային, արան, ավոր, անք, ավուն

  1. Բառաշարքից առանձնացրո՛ւ հոդակապ ունեցող բառերը(կան բառեր, որոնցում հոդակապ չկա)։ Հոդակապ ունեցող բառերում գունավորի՛ր արմատները և հոդակապը։

Օրինակ՝ Հյուրախաղ– հյուր+ա+խաղ

Օձաձուկ-օձ+ա+ձուկ, լայնարձակ, մրգահյութ-միրգ+ ա+հյութ,փորձանոթ, հողագունդ- հող+ ա+ գունդ, արծաթագործ- արծաթ+ ա+ գործ,նախշազարդ- նախշուն+ ա+ զարդ, ալրաղաց, հայազգի, ծաղկափոշի- ծաղիկ +ա+ փոշի, նույնարմատ, ծառատունկ- ծառ+ ա+ տունկ: