Ինքնաստուգում

Ներկայացնել արյան բաղադրությունը։


Արյունը հեղուկ շարակցական հյուսվածք է: Այն օրգանիզմի բոլոր բջիջներին մատակարարում է թթվածին և սննդանյութեր, այնտեղից հեռացնում է ածխաթթու գազը և կենսագործունեության արգասիքները: Արյան մեջ են անցնում ներզատական գեղձերում մշակված կենսաբանական ակտիվ նյութերը (հորմոնները), որոնք կարգավորում են օրգան համակարգերի գործունեությունը:
Ներկայացնել արյան մակարդումը։
Արյան մակարդումն օրգանիզմի պաշտպանական ռեակցիան է, որի հետևանքով խցանվում է վնասված անոթի լուսանցքը և կանխվում հետագա արյունահոսությունը:


Ներկայացնել սրտի կառուցվածքը։


Ներկայացնել արյան մեծ և փոքր շրջանները։
Արյան շրջանարության մեծ շրջանը սկսվում է ձախ փորոքից, որի կծկման հետևանքով արյունը մղվում է աորտա։ Աորտայից դորս եկող զարկերակները ճյուղավորվում են և վերածվում են մազանոթների, որոնց պատերից թթվածինը և սննդանյութերը անցնում են հյուսվացքային հեղուկ հետո՝ բջիջներ։ Այստեղ արյունը հարստանում է ածխաթթու գազով և արգասիքներով, անցնում է երակներ, որոնք միմիանց հետ միավորվելով դառնում են ավելի մեծ երակներ։ 
Ներկայացնել սրտամկանի ինֆակտը։
Սրտամկանի ինֆարկտ (ՍԻ), այլ կերպ անվանում են սրտի կաթված, զարգանում է, երբ սրտի որևէ հատվածում նվազում կամ դադարում է արյունահոսքը, բերելով սրտամկանի վնասման։ Ամենահաճախ դիտվող ախտանիշը կրծքավանդակի ցավն է կամ անհարմարության զգացումը սրտի շրջանում, որը կարող է ճառագայթել դեպի ուս, ձեռք, մեջք, պարանոց կամ ծնոտ։
Ներկայացնել գլխուղեղի կաթվածը։


Ներկայացնել շնչառական համակարգի կառուցվածքը։
Ներկայացնել շնչառությունը ինչպես է կապված արյան համակարգի հետ։
Հղումներով ներկայացնել մարտ ամսվա բլոգային աշխատանքները։

Ինքնաստուգում

Առաջադրվող հարցեր՝

           1.Մարմինների ո՞ր հատկությունն է բնութագրում տեսակարար ջերմունակությունը:

Մարմինը տաքացնելու համար անհրաժեշտ կամ հովանալիս դրանից անջատվող Q ջերմաքանակը հաշվելու համար պետք է նյութի c տեսակարար ջերմունակությունը բազմապատկել մարմնի m զանգվածով և դրա t2  ուt1 վերջնական ու  սկզբնական ջերմաստիճանների տարբերությամբ:


            2. Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն են անվանում ( նյութի) տեսակարար ջերմունակություն: 

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե որքան ջերմաքանակ է անհրաժեշտ նյութի 1 կգ-ը 1°-ով տաքացնելու համար, կոչվում է այդ նյութի տեսակարար ջերմունակություն:
            3. Ի՞նչ է ցույց տալիս տեսակարար ջերմունակությունը:

Ջերմաքանակը, որը մարմինը ստանում է տաքանալիս կամ տալիս է սառչելիս, կախված է մի շարք գործոններից: Հասկանալի է, որ ինչքան երկար ժամանակ է տաքանում ջուրը, այնքան ավելի շատ ջերմաքանակ է նա ստանում գազօջախից: Ուրեմն կարելի է եզրակացնել, որ առաջին գործոնը, որից կախված է մարմինը որոշակի չափով տաքացնելու համար անհրաժեշտ ջերմաքանակը, նրա զանգվածն է:

            4. Ինչ միավորով է չափվում տեսակարար ջերմունակությունը:

 Ջ-ն է:
5. Գրել տեսակարար ջերմունակությունը սահմանող բանաձևը:

Մարմինը տաքացնելու համար անհրաժեշտ կամ հովանալիս դրանից անջատվող Q ջերմաքանակը հաշվելու համար պետք է նյութի c տեսակարար ջերմունակությունը բազմապատկել մարմնի m զանգվածով և դրա t2  ուt1 վերջնական ու  սկզբնական ջերմաստիճանների տարբերությամբ:


6. Ինչու մեծ լճերի, ծովերի առափնյա վայրերում եղանակը մեղմ է:

Քանի որ մեծ լճերն ու ծովերը ոչ միայն դանդաղ են տաքանում,այլ նաև դանդաղ են սառչում,ուստի տաք եղանակը երկար է ձգվում,և ձմեռը մեղմ է լինում:


7. Ինչ բանաձևով են որոշում տաքանալիս մարմնի ստացած ջերմաքանակը: Իսկ սառչեիս մարմնի տված ջերմաքանակը:

Տաքացնելիս մարմնի ստացած ջերմաքանակը՝ Q1=cm1(t-t1)

Իսկ սառչեիս մարմնի տված ջերմաքանակը:Q2=cm2(t-t2)

Q=cm(t2-t1)


Текст 3. 

Я и взрослый мир

Карине Гомцян, Старшая школа 11-1 класс

В детстве я думала, что «взрослый мир» или «жизнь после школы» наступит далеко не скоро. Но оказалось, что я одной ногой уже там — в мире взрослых. Не только для детей, подростков, но и для взрослых людей становиться старше — нелегко. Не сразу мы можем понять, что через некоторое время наша повседневная жизнь не будет такой, какой она была в детстве. Сейчас вся прожитая жизнь кажется одним мигом, который был и ушел. И даже взрослый мир кажется мне не таким, каким казался в детстве․ Мне всегда казалось, что взрослая жизнь, это как другой левел компьютерный игры. Ты идешь туда, думая, что уже знаешь все, готов ко всему, но в реальности, ты только-только начинаешь адаптироваться. Жизнь начинает становиться сложнее, ты понимаешь, что твое будущее только в твоих руках. Твои родители или родственники уже не ответственны за твои решения и действия. В общей мере, жизнь в университете, в колледже не так страшна как понимание того, что уже не будет того комфорта, который ощущали в школе. Иногда очень долгое время люди не адаптируются к новой жизни։ им не сразу получается преодолеть трудности одинокой и взрослой жизни. Хотя иногда, даже с ранних лет, дети начинают жить одни, предпочитают самостоятельную жизнь. Интересно то, что когда мы говорим про одиночество, мы не имеем в виду помощь родителей и родственников․․․ Даже, имея эту помощь, мы все равно одиноки с нашими труднястями и проблемами. В конце концов, все мы идем во взрослую жизнь и учимся нашим главным урокам там, в воле и в одиночестве, пытаясь найти и понять самих себя для лучшего будущего.

Вопросы для обсуждения

  1. Как вам кажется, где она — эта тонкая грань, разделяющая детство, юность и старость? Замечаем ли мы ее, когда с годами взрослеем?
  2. Какими красками можно описать детство, какими — юность, а какими — старость, зрелость?
  3. Перед какими сложностями, на ваш взгяд, встает человек в детстве, в юности и зрелости? Какой из этих периодов жизни самый сложный для восприятия? 
  4. Что заставляет человека бояться взрослеть, что волнует больше всего?
  5. Почему не все могут с легкостью принять свой возраст?
  6. Приходит ли мудрость к человеку с годами? Или одно с другим никак не связано? 

Выполнение следующих заданий

  1. Объясните следующие пословицы и поговорки 
  • Борода росла — разума не принесла.
  • Век живи, век учись․ 
  • Не тот живет больше, кто живет дольше.

2. Подберите антонимы к следующим словосочетаниям։

Вечный мир-короткий мир, взрослый человек-ребенок, молодая барышня-старуха, короткий миг-длинный миг, последнее утро-первое утро, горький плач-радостный, безответственный поступок-ответственный , короткий день-длинный, быстрое движение-медленное движение․ 

3. Образуйте словосочетания из данных основ, а после словосочетания превратите в предложения։

красный, правый, зеленая, частый, духовник, золотой, кафтан, покой, корень, покорный, герань․

красный бисквит, правый фланг , зеленая трава, местный духовник, золотой ключ, большой кафтан, вечный покой,

21.03.23

Կարդա’ Ավ. Իսահակյանի <<Մայրիկիս>> բանաստեղծությունը։

ՄԱՅՐԻԿԻՍ

Հայրենիքես հեռացել եմ,
Խեղճ պանդուխտ եմ , տուն չունիմ,
Ազիզ մորես բաժանվել եմ,
Տըխուր-տըրտում, քուն չունիմ:

Սարեն կուգաք, նախշուն հավքե՛ր,
Ա՜խ, իմ մորս տեսել չե՞ք.
Ծովեն կուգաք, մարմանդ հովե՜ր,
Ախըր բարև բերել չե՞ք:

Հավք ու հովեր եկան կըշտիս,
Անձեն դիպան ու անցան.
Պապակ-սրտիս, փափագ-սրտիս
Անխոս դիպան ու անցա՜ն:

Ա՜խ, քո տեսքին, անուշ լեզվին
Կարոտցել եմ, մայրի՛կ ջան.
Երնե՜կ, երնե՜կ, երազ լինիմ,
Թըռնիմ մոտըդ, մայրի՜կ ջան:

Երբ քունըդ գա, լուռ գիշերով
Հոգիդ գըրկեմ, համբույր տամ.
Սըրտիդ կըպնիմ վառ կարոտով,
Լա՛մ ու խընդա՛մ, մայրի՜կ ջան…

Առաջադրանքներ`

1.Մեկ նախադասությամբ գրի՛ր, թե ինչ է ներկայացված բանաստեղծության մեջ:
Այստեղ ներկայացված է կարոտ մոր նկատմամբ :

2.Ի՞նչ տրամադրություն է արտահայտում բանաստեղծությունը:
թախիծ, տխրություն

3.Ինքդ փորձի՛ր մոր մասին որևէ բանաստեղծություն հորինել:

Ակսել Բակունցի <>

1․Ստեղծագործությունը մասերի բաժանի՛ր և վերնագրի՛ր։

2.Դիլան դային․

  • բնութագրի՛ր՝ ասելիքդ հաստատելով ստեղծագործությունից դուրս գրված հատվածներով
  • մեղադրի՛ր՝ ասելիքդ հաստատելով ստեղծագործությունից դուրս գրված հատվածներով
  • արդարացրո՛ւ՝ ասելիքդ հաստատելով ստեղծագործությունից դուրս գրված հատվածներով

3. Համոզի՞չ է ստեղծագործության ավարտը.ինչո՞ւ։

4.Առանձնացրո’ւ պատմվածքի ամենից ազդեցիկ հատվածը եւ հիմնավորի’ր։

Նշան բռնեց։ Երբ քարը կայծ տվավ և կայծից բռնկվեց վառոդը, հրացանի փողից բոց ու մուխ ելավ, ձորերը որոտացին ահավոր արձագանքով, ձորից թռան միրհավները` թևերը լայն, փափուկ բմբուլով, թևերը փռած աշնան արևի ոսկե շողերի տակ։Միայն մեկը թփրտաց, մամռոտ քարից վայր ընկավ թփուտների մեջ։Դիլան դային վազեց և վազելիս նկատեց, որ մի սպիտակ շուն լեզու հանած, ցատկեց թփուտների կողմը։Որսկան շան շունչն ու Դիլան դայու ձեռները միասին ձգվեցին դեպի արնոտ միրհավը։Նրա մատները դիպան դեղին բմբուլներին, բայց վիրավոր միրհավը հանկարծ թևին տվեց, թռավ վեր։ Երկու փետուր օրորվելով վայր ընկան, աշնան դեղին տերևների նման։

Այս դեպքը նման է իր կյանքին, միրհավը Սոնան է, ում նա կորցրեց հավերժ:

Ինքնաստուգում

1․ Ո՞ր պետությունն է գտնվում երկու աշխարհամասում.
1) Թուրքիան
 2) Իրաքը 3) Սիրիան 4) Լիբանանը

2․ Միջերկրական ծով ելք չունեցող պետություն է.
1) Կիպրոսը 2) Սիրիան 3) Լիբանանը 4) Իրաքը

3․Ընտրել «պետություն — մայրաքաղաք» համապատասխանությունների ճիշտ
շարքը.

1․Իրաք ա. Բեյրութ

2․ Իրան բ. Թեհրան

3․ Լիբանան գ. Էր–Ռիադ

4․ Սաուդյան Արաբիա դ. Բաղդադ
1) 1–բ, 2–ա, 3–դ, 4–գ 3) 1–դ, 2–բ, 3–ա, 4–գ
2) 1–գ, 2–դ, 3–բ, 4–ա 4) 1–ա, 2–գ, 3–բ, 4–դ

4․ Ո՞ր շարքի երկրները Հարավարևմտյան Ասիայում չեն.
1) Հայաստան, Վրաստան, Լիբանան
2) Թուրքիա, Ադրբեջան, Քուվեյթ
3) Ուզբեկստան, Տաջիկստան,Թուրքմենստան

4) Սաուդյան Արաբիա, Կիպրոս, Եմեն

5․ Ո՞ր զույգի գետերն են հոսում Հարավարևմտյան Ասիայի տարածքով.
1) Ամուդարյա և Սիրդարյա 3) Ուրալ և Պեչորա
2) Տիգրիս և Եփրատ 4) Գանգես և Բրահմապուտրա

6․ Հարավարևմտյան Ասիայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
1) Այստեղ է կենտրոնացված ածխի համաշխարհային պաշարների 2/3–ը:

2) Ծայր հարավային մասն աչքի է ընկնում լեռնային ռելիեֆով:
3) Տարածաշրջանն աշխարհում առաջինն է փյունիկյան արմավի մշակությամբ:
4) Տարածաշրջանի տնտեսապես ամենազարգացած պետությունը Թուրքիան է:

7․ Հարավարևմտյան Ասիայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է սխալ.

1) Լիբանանում զարգացման բարձր մակարդակի է հասել ֆինանսավարկային
համակարգը:

2) Տարածաշրջանի տնտեսապես ամենազարգացած պետությունը Իսրայելն է:
3) Թուրքիայի տնտեսության առաջատար ճյուղը նավթարդյունաբերությունն է:
4) Իրանը և Իրաքը փյունիկյան արմավի մշակությամբ աշխարհի առաջատար
երկրներն են:

8․ Հարավարևմտյան Ասիայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է սխալ.
1) Այստեղ է առաջացել բուդդայականությունը:

2) Երկրների մեծ մասի բնակչության կազմում գերակշռում են տղամարդիկ:
3) Երկրների մեծ մասի արդյունաբերության կառուցվածքում առաջատար դերն
արդյունահանող ճյուղերինն է:
4) Գյուղատնտեսության առաջատար ճյուղը բուսաբուծությունն է։

9․ Վրաստանի քաղաքներ են.

1) Ռուսթավին և Կասպին 3) Սումգաիթը և Բաթումը
2) Իզմիրը և Փոթին 4) Թել Ավիվը

10․ Ընտրել «հանքավայր — հանքային ռեսուրս» համապատասխանությունների
ճիշտ շարքը.

  1. Տղիբուլի ա. մանգան
  2. Մառնեուլ բ. պղինձ
  3. Ճիաթուրա գ. հանքային ջուր
  4. Բորժոմ դ. քարածուխ
    1) 1–բ, 2–ա, 3–դ, 4–գ
    2) 1–գ, 2–դ, 3–բ, 4–ա

11․ Ո՞ր գետն է հոսում Թուրքիայի տարածքով.
1) Եփրատը 3) Կուրը
2) Սիրդարյան 4) Ճորոխը

12․ Ո՞ր լճերն են Թուրքիայի տարածքում.
1) Ուրմիան և Արալյանը 3) Կասպիցը և Լադոգան
2) Վանան և Թուզը 4) Օնեգան և Արալյանը

13․ Թուրքիայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է սխալ.
1) Իսքենդերունը սև մետաղաձուլության խոշորագույն կենտրոնն է:
2) Երկրի քիմիական արդյունաբերությունն արտադրում է դեղագործական
ապրանքների համաշխարհային արտադրանքի գերակշիռ մասը:
3) Էլեկտրաէներգիայի գերակշիռ մասն արտադրվում է ջէկերում:
4) Թեթև արդյունաբերությունը երկրի արդյունաբերության ավանդական զարգացած ճյուղերից է:

14․ Թուրքիայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
1) Տարածքի մեծությամբ առաջինն է Հարավարևմտյան Ասիա տարածաշրջանում:

2) Ափերը ողողում են Սև և Կասպից ծովերի ջրերը:
3) Հյուսիս–արևմուտքում սահմանակցում է Հունաստանին և Բուլղարիային:
4) Տիգրիս գետի վրա կառուցվել է Թուրքիայի ամենախոշոր՝ Քեբանի ջրամբարը:

15․ Իրանին սահմանակից երկրներ չեն.
1) Աֆղանստանը և Հայաստանը
2) Ռուսաստանը և Տաջիկստանը
3) Թուրքմենստանը և Թուրքիան
4) Իրաքը և Պակիստանը

16․ Իրանի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է սխալ.
1) Պարսկերենը պատկանում է հնդեվրոպական լեզվաընտանիքին:
2) Իրանի բնակչության մեծ մասը դավանում է իսլամի շիա ուղղությունը:
3) Իրանի սև մետաղաձուլության խոշոր կենտրոնը Սպահանն է:
4) Նավթավերամշակման խոշոր կենտրոն Աբադան քաղաքը Կասպից ծովի
ափին է:

17․ Իրանի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
1) Երկիրը հարուստ է ջրային և անտառային ռեսուրսներով:
2) Հարավկասպիական դաշտավայրը երկրի ամենաչորային շրջանն է:
3) Երկրի կենտրոնական շրջաններում գյուղատնտեսության հիմքը ոռոգովի
երկրագործությունն է:
4) Կասպից ծովի ափամերձ շրջաններում գլխավոր մշակաբույսը փյունիկյան
արմավենին է:

18․ Ընտրել Հարավային Ասիայի պետությունների և դրանց մայրաքաղաքների
համապատասխանությունների ճիշտ շարքը.

  1. Նեպալ ա. Դաքքա
  2. Բանգլադեշ բ. Կատմանդու
  3. Հնդկաստան գ. Իսլամաբադ
  4. Պակիստան դ. Դելի
    1) 1–ա, 2–բ, 3–գ, 4–դ
    2) 1–ա, 2–գ, 3–դ, 4–բ
    3) 1–բ, 2–ա, 3–դ, 4–գ
    4) 1–գ, 2–բ, 3–դ, 4–ա

19․ Ո՞ր կրոնն է ծագել Հարավային Ասիա տարածաշրջանում.
1) քրիստոնեությունը
2) բուդդայականությունը
3) մահմեդականությունը
4) հուդայականությունը

20․ Բնութագրումով որոշել տարածաշրջանը.
Այս տարածաշրջանն աչքի է ընկնում բնակչության բարձր խտությամբ: Բնակչության մեծ մասը խոսում է հնդեվրոպական լեզվաընտանիքին պատկանող լեզուներով: Այստեղ գերակշռում են տնտեսապես թույլ, ագրարային տնտեսություն ունեցող երկրները: Տարածաշրջանը միջազգային շուկա է արտահանում ջութ և
ջութե ապրանքներ, թեյ և համեմունք: Ո՞ր տարածաշրջանն է.

1) Հարավային Ասիան 3) Հարավարևմտյան Ասիան
2) Արևելյան Ասիան 4) Կենտրոնական Ասիան

Հավասարություն

  • Ի՞նչ եք հասկանում հավասարություն ասելով:
    Ես հասկանում եմ այն ,որը բոլոր մարդիկ հավասար են անկախ ռասսայից, երկրից , կարգավիճակից:
  • Ի՞նչ եք հասկանում իրավահավասարություն ասելով:
    Ես հասկանում եմայն , որ օրենքի առջև բոլորը ունեն նույն իրավունքները անկախ սեռից, մաշկի գույնից, քաղաքական դիրքից , հնարավորություններից:
  • Ի՞նչ է սոցիալական հավասարություն
    Դա մարդկանց սոցիալական պայմաններն են , այսինքն եթե հարուստների և աղքատների միջև եղած տարբերությունը կամ ՙՙսահմանը՚՚ վերանա , ապա կլինի սոցիալական հավասարություն : Մեր մոլորակի վրա չկա կամ համարյա չկա այնպիսի երկիր ,որտեղ սոցիալական հավասարություն տիրի: