Լուծել հետևյալ խնդիրները.

1.Երկու մարմին շարժվում են իրար ընդառաջ: Առաջին մարմնի զանգվածը 2կգ է, իսկ արագությունը՝ 3մ/վ: Երկրորդ մարմնի զանգվածը 4կգ է, իսկ արագությունը՝ 2մ/վ: Որքան է այդ մարմինների համակարգի լրիվ իմպուլսը և ինչպես է այն ուղղված:

2. 9գ զանգվածով և 500մ/վ արագությամբ թռչող գնդակը հարվածում է հարթ սեղանին դրված 600 գ զանգվածով չորսուին և խրվում-մնում նրա մեջ: Ինչ արագություն ձեռք կբերի չորսուն: Շփումը սեղանի և չորսուի միջև անտեսել:

3. Կրակելիս 3,4 գ զանգվածով գնդակն  ինքնաձիգի փողից դ վց բվ ուրս է թռչում 900մ/վ արագությամբ: Կրակոցից անմիջապես հետո ինչ արագություն ձեռք կբերի ինքնաձիգը, եթե զինվորը նրա խզակոթն ամուր չսեղմի ուսին: Ինքնաձիգի զանգվածը 3,6 կգ է:

.

1.Որ մեծությունն է կոչվում մարմնի իմպուլս:այն ֆիզիկական մեծությունը որը հավասար է մարմնի զանգվածի և արագության արտադրյալին, կոչվում է մարմնի շարժման քանակ կամ իմպուլս:

2. Ինչ բանաձևով է որոշվում մարնի իմպուլսը:
p=mu

3.Ինչ միավորով է չափվում իմպուլսը ՄՀ-ում:

4.Իմպուլսը վեկտորական մեծություն է, թե սկալյար:
վեկտորական

5.Ինչն են համարում համակարգի իմպուլս:

6.Որքան է նույն զանգվածով 2 գնդերի համակարգի իմպուլսը, եթե դրանք

 շարժվում են իրար ընդառաջ՝ մոդուլով հավասար արագություններով:

7.Մարմինների որ համակարգն է կոչվում փակ:

8. Ձևակերպել իմպուլսի պահպանման օրենքը:
Փակ համակարգի մարմինների իմպուլսների գումարը մնում է անփոփոխ:

9. Նկարագրել իմպուլսի պահպանման օրենքն հաստատող փորձ:

10. Որ շարժումն է կոչվում ռեակտիվ;                              

11.Բերել ռեակտիվ շարժման օրինակներ:

12. Ինչ կառուցվածք ունի հրթիռը:

13. Կարող է արդյոք հրթիռն արգելակել  տիեզերքում (անօդ տարաությունում): Ինչպես:
Ոչ ,բայց եթե հանդիպի ինչ որ առարկայի ապա այո:

14. Կարող է արդյոք իդեալական հարթ հորիզոնական սառույցի վրա կանգնած մարդը տեղիcց շարժվել՝ որևէ ձևով չհրվելով սառույցից:   Այո օրինակ ինչվոր իր գցելուց   ,իրը գցելու մեզ կբռթի հետ :     

Լրացուցիչ առաջադրանքներ (տնային)

• Խնդիրները լուծի՛ր՝ անպայման համակարգ կազմելով.

1. Երկու թվերի գումարը 428 է: Եթե գումարելիներից մեկը փոքրացնենք 4 անգամ, ապա գումարը կդառնա 218: Գտի՛ր այդ թվերը:
   
2. Երկու թվերի գումարը 46 է, իսկ տարբերությունը՝ 12: Գտի՛ր այթ թվերը:
   x+y=46
   x-y=12
   y=12+y
   12+y+y=46
   y=17
   x=29
3. Երկու թվերի գումարը 84 է: Գտի՛ր այդ թվերը, եթե նրանք հարաբերում են ինչպես 3:4:
   x+y=84
   x/y=3/4
   y=84-x
   x/84-x=3/4
   4x=252-3x
   x=36
   y=48
4. Երկու թվերից մեկը 3 անգամ մեծ է մյուսից: Գտի՛ր այդ թվերը, եթե նրանց տարբերությունը հավասար է 38:
   3x-x=38
   x=19
   3*19=57
5. Երկու թվերից մեկը 4 անգամ փոքր է մյուսից: Գտի՛ր այդ թվերը, եթե նրանց գումարը 115 է:
   4x+x=115
   x=23
   23*4=92
6. Երկու թվերի տարբերությունը հավասար է 27: Գտի՛ր այդ թվերը, եթե նրանք հարաբերում են ինչպես 4:7:
   x-y=27 x=27+y 4y=189+7y y= -63
   x/y=4/7 27+y/y=4/7 -3y=189 x= -36
7. Երկու թվերի գումարը 35 է, իսկ առաջին թվի կրկնապատիկի և երկրորդ թվի եռապատիկի գումարը՝ 92: Գտի՛ր այդ թվերը:
   x+y=35 x=35-y 70-2y+3y=92 x=13
   2x+3y=92 2(35-y)+3y=92 y=22
   
   Հավելյալ առաջադրանքներ
   Խնդիրները լուծի՛ր կազմելով համեմատություն.
   8. 500 կգ հանքաքարից ստացել են 77 կգ պղինձ։ Ինչքա՞ն պղինձ կստացվի 300 կգ հանքաքարից։
   500-77
   300-x
   300*77/500=46.2
   9. 160 գ ծովի ջրում պարունակվում է 8 գ աղ։ Քանի՞ գրամ ծովի ջուրն է պարունակում 56 գ աղ։
   160-8
   x-56
   160*56/8=1120
   10. Բանվորը 8 ժ աշխատելու համար ստանում է 2500 դրամ։ Քանի՞ դրամ կստանա բանվորը 12 ժ աշխատելու համար։
   8-2500
   12-x
   2500*12/8=3750
   11. 15 բանվորներ կատարել են աշխատանքը 24 օրում: Քանի՞ օրում այդ նույն աշխատանքը կկատարեին 18 բանվորներ:
   15-24
   18-x
   15*24=18*x
   360=18x
   x=20
   12. Մի տակառում կա 500 լ խաղողի հյութ, իսկ մյուսում՝ 10 %-ով ավելի։ Քանի՞ լիտր խաղողի հյութ կա երկրորդ տակառում։
   500*10:100=50
   500+50=550
   
   13. Ո՞րն է ավելի շատ՝ 900-ի 15 %-ը, թե՞ 800-ի 20 %-ը։
   900*15:100=135
   800*20:100=160

Վարժություններ

Վարժություն 1։ Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ մակբայը։

1. արագորեն, դեպի, փայտե, անշուշտ
2. ապա, մասին, լիովին, անշուշտ
3. եթե, որտեղ, ամենուր, այստեղ
4. մյուս, բոլոր, ուր, հապճեպ
5. ոչինչ, գրեթե, ինչ-որ, այսպես
6. երբ, բայց, նախօրոք, յուրաքանչյուր
7. միաձայն, ձայնավոր, հնչյուն, շառաչ
8. ինչ-ինչ, փոքր–ինչ, ինչ, որտեղ
9. սա, բոլոր, մասամբ, յուրաքանչյուր
10. ողջ, ամբողջ, ամբողջովին, ոչ մի

Վարժություն 2։ Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով տրված մակբայները։
Հերոսաբար, մասամբ, փոքր-ինչ, ամենուրեք, լիովին։
Տղաները հերոսաբար մարտնչեցին թշնամու դեմ:
Այսօր ես մասամբ վերջացրեցի աշխատանքս:
Երեկոյան փոքր-ինչ ցրտեց:
Ամենուրեք տոնական տրամադրություն էր տիրում:
Մեր գումարը լիովին բավականացրեց ճանփորդության ընթացքում :

Այս տարի խաղողի և գինու դպրոցը մթերես մոտ 6000կգ Հաղթանակ և Չարենցի տեսակի խաղող:Մթերման աշխատանքների մասնակցեցին նաև մենք միջին դպրոցի գինեգործույան խմբով:

Պատասխանել հարցերին

1. Սահմանե՛ք ու պարզաբանե՛ք քայքայման ռեակցիա հասկացությունը:
   Քայքայման ռեակցիայի հետևանքով մեկ բարդ նյութի քայքայումից ստացվում են մի քանի նյութեր:
2. Սահմանե՛ք ու պարզաբանե՛ք միացման ռեակցիա հասկացությունը:
   Միացման ռեակցայի ժամանակ երկու նյութերի միացումից ստացվում է նոր նյութեր:
3. Հետևյալ ռեակցիաների սխեմաներում կետերի փոխարեն գրե՛ք համապատասխան նյութերի բանաձերն ու հավասարեցրե՛ք:Յուրաքանչյուրի դեպքում որոշե՛ք ռեակցիայի տեսակը.

Cr₂O₃ = Cr +O₂ KJ+Cl₂=KCl+J₂

Na₂O+ H₂O= NaOH H₂CO₃=CO₂+H₂O

4.Հետևյալներից ընտրե՛ ք միայն միացման ռեակցիաների սխեմաներն ու դրանցում տեղադրե՛ք գործակիցները.

Zn+HCl=ZnCl₂+H₂ Fe+O₂=Fe₂O₃

BaO+H₂O=Ba(OH)₂ NaNO₃=NaNO₂+O₂

Ըստ նեյրոնների քանակի ռեֆլեքսային աղեղները լինում են պարզ՝ երկնեյրոնային և բարդ՝ բազմանեյրոնային։ Առաջինը կազմված է զգայական նեյրոնից, որը դրդումն անմիջապես հաղորդում է շարժողական նեյրոնին։ Այդպիսի ռեֆլեքսային աղեղ ունեն ծնկային, արմնկային, աքիլեսյան ռեֆլեքսները։ Բարդ ռեֆլեքսային աղեղը պարունակում է մեկ կամ ավելի միջանկյալ (ներդիր) նեյրոններ, որոնք տեղավորված են զգայական ու շարժողական նեյրոնների միջև։ Բարդ են քայլքը, վազքը, վեգետատիվ ֆունկցիաներն իրականացնող ռեֆլեքսների աղեղները։

Ռեֆլեքսի իրականացման համար անհրաժեշտ է ռեֆլեքսային աղեղի բոլո օղակների կազմաբանական ու ֆիզիոլոգիական ամբողջականություն։ Եթե գորտի թաթը ընկղմենք ծծմբական թթվի թույլ լուծույթի մեջ, նա թաթն արագ կհանի լուծույթից, կառաջանա պաշտպանական ռեֆլեքս։ Եթե վերջույթի մաշկը,ռեֆլեքս տեղի չի ունենա։ Հետևաբար որևէ բաղադրիչի բացակայության դեպքում ռեֆլեքս չի իրականանում։

Ռեֆլեքսային գործընթացի մեջ տարբերվում է կապի երկու տեսակ՝ ուղիղ կապ (երբ տեղեկատվությունը հասնում է ուղեղից օրգան) և հետադարձ կապ (երբ տեղեկատվությունը փոխանցվում է օրգանից դեպի ուղեղ)։ Այս երկու կապերի շնորհիվ գլխուղեղից կարող է կարգավորել հրահանգների ստույգ իրականացումը և անհրաժեշտության դեպքում ուղղում կատարել օրգանի աշխատանքի մեջ։ Այս ձևով ապահովվում է օրգանիզմի հստակ պատասխան ռեակցիան արտաքին գրգռիչին։

Առօրյա կյանքում ընկալիչների վրա միաժամանակ ազդում են բազմաթիվ գրգռիչներ, սակայն ռեֆլեքս առաջացնում են նրանցից ոչ բոլորը։ Այդպիսի սահմանափակման անհրաժեշտությունը նպատակային է, որովհետև միաժամանակ իրականացող բազմաթիվ ռեֆլեքսներն անհնար կդարձնեին օրգանիզմի բնականոն կենսագործունեությունը։ Ռեֆլեքսային գործունեությանը հատուկ են միմյանց հետ սերտորեն կապված 2 գործընթացներ՝ դրդում ու արգելակում։ Դրդում է կոչվում նյարդային այն գործընթացը, որը հարուցում է օրգանի աշխատանքը կամ ուժեղացնում գոյություն ունեցող գործընթացը։ Դրդումն ուղեկցվում է նյարդային ազդակի առաջացմամբ, որը նեյրոնի մարմնից աքսոնով էլեկտրական լիցքի ձևով տարածվում է հարևան նեյրոնին կամ կատարող օրգանին։

Արգելակումը ճնշում է նյարդային գոյացություններում դրդման առաջացումն ու տարածումը, ռեֆլեքսների դրսևորումը։ Արգելակումը նույնպես առաջանում է դրդմամբ ծագող նյարդային ազդակներով և թուլացնում կամ ճնշում է մեկ այլ դրդում։

Կենտրոնական նյարդային համակարգում ծագող արգելակումն առաջին անգամ բացահայտել է ռուս ֆիզիոլոգ Ի. Մ. Սեչենովը։ Նա գորտի միջին ուղեղի տեսաբլուրները կերակրի աղի բյուրեղներով գրգռելիս նկատել է ողնուղեղային ռեֆլեքսների արգելակում։ Հետագայում բացահայտվել է, որ արգելակման գործընթացում կարևոր դեր ունեն նաև արգելակող նեյրոններ, որոնք հանդիպում են կենտրոնական նյարդային համակարգի տարբեր բաժիններում։ Դրդման և արգելակման փոխներգործությունն ընկած է նյարդային գործունեության յուրաքանչյուր գործընթացում։ Օրինակ՝ ձեռքի ծալող մկանների կծկումն առաջանում է ողնուղեղի շարժողական նեյրոնների գրգռումով։ Նույն ժամանակ թուլանում են պարզող մկաններ, նրանց նյարդավորող նեյրոնների արգելակման պատճառով։

1) ա) Երկու թվերի գումարը 10 է, իսկ տարբերությունը՝ 4: Գտեք այդ թվերը:
x+y=10
x-y=4
x=10-y
10-y-y=4
y=3
x=10-3
x=7

2) Մի թիվը 2 անգամ մեծ է մյուսից: Եթե այդ թվերից փոքրը մեծացվի 4 անգամ, իսկ մեծը՝ 2 անգամ, ապա նրանց գումարը հավասար կլինի 44: Գտեք այդ թվերը:
y=2x
4x+2y=44y=
4x+4x=44
x=5.5
y=5.5*2
y=11

3) Մի բնակավայրից մյուսը կարելի է գնալ գյուղամիջյան ճանապարհով կամ մայրուղով: Գյուղամիջյան ճանապարհը 5 կմ-ով կարճ է մայրուղուց, իսկ ընդհանուր երկարությունը 61 կմ է: Որքա՞ն է գյուղամիջյան ճանապարհի երկարությունը:
y=x+5
y+x=61
x+5+x=61
x=28
y=28+5
y=33

Լրացուցիչ(տանը)

4) ա) Մի թիվը 6-ով մեծ է մյուսից: Այդ թվերի գումարը հավասար է 40-ի: Գտեք այդ թվերը:
x=y+6
x+y=40
y+6+y=40
y=17
x=17+6
x=23

բ) Մի թիվը 15-ով փոքր է մյուսից: Գտեք այդ թվերը, եթե նրանց գումարը 23 է:
x=y-15
x+y=23
y-15+y=23
y=19
x=19-15
x=4

5) Մի թիվը 7-ով մեծ է մյուսից: Եթե փոքր թիվը մեծացվի 2 անգամ, իսկ մեծը՝ 6 անգամ, ապա նրանց գումարը կդառնա 31: Գտեք այդ թվերը:
x=y+7
2y+6x=31
2y+6(y+7)=31
2y+6y+42=31
y=-1.375
x=-1.375+7
x=5.625

6) Մի հերթափոխում նոր խառատային հաստոցով 30 դետալ ավելի է մշակվում, քան հին հաստոցով: Ընդ որում մի հերթափոխում հինգ նոր հաստոցներով կարելի է մշակել այնքան դետալ, որքան ութ հին հաստոցներով: Որքա՞ն դետալ է մշակվում նոր հաստոցով:

1.Որ մեծությունն է կոչվում մարմնի իմպուլս:
Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնի զանգվածի և արագության արտադրյալին, կոչվում է մարմնի շարժման քանակ կամ իմպուլս:

2. Ինչ բանաձևով է որոշվում մարնի իմպուլսը:
P=mv

3.Ինչ միավորով է չափվում իմպուլսը ՄՀ-ում:կգ մ/վ

4.Իմպուլսը վեկտորական մեծություն է, թե սկալյար:Վեկտորակն

5.Ինչն են համարում համակարգի իմպուլս:

6.Որքան է նույն զանգվածով 2 գնդերի համակարգի իմպուլսը, եթե դրանք

 շարժվում են իրար ընդառաջ՝ մոդուլով հավասար արագություններով:

7.Մարմինների որ համակարգն է կոչվում փակ:

8. Ձևակերպել իմպուլսի պահպանման օրենքը:
Փակ համակարգ կազմող մարմինների իմպուլսների գումարը մնում է անփոփոխ:

9. Նկարագրել իմպուլսի պահպանման օրենքն հաստատող փորձ:

1. Բնութագրել Ֆրանսիայի աշխարհագրական դիրքը: 
   Ֆրանսիան գտնվում է եվրովայի արևմտյան ծայրամասում:Հարևան երկրներն են Գերմանիա,Բելգիա,Իսպանիա,Բելգիա,Շվեյցարիա,Լյուքսեմբուրգ,Մոնակո,Իտալիա
   
2. Որո՞նք են ֆրանսիայի տնտեսության զարգացման նախադրյալները:
   Հարմար տնտեսաաշխարհագրական դիրքը, մակերևույթի համեմատաբար հարթ բնույթը, բարենպաստ կլիմայական պայմանները և տարբեր բնական ռեսուրսների (հողային, ջրային, մետաղային) առկայությունը լավ նախադրյալներ են տնտեսության տարբեր ճյուղերի զարգացման համար:
3. Ի՞նչ դեր ունի Ֆրանսիան ժամանակակից աշխարհում և տարածաշրջանում:
   Ֆրանսիան հայտնի է իր նորաձևությամբ,Կոնյակագործությամբ,պանրագուծությամբ
4. Ուրվագծային քարտեզի վրա նշել, Ֆրանսիայի հարևան պետությունները և ափերը ողողող ջրային ավազանները:
5. Որոնք են Ֆրանսիայիում զբոսաշրջության և հանգստի կազմակերպման ռեսուրսները։գ
6. 
7. Ֆրանսիա-դեղին
   Գերմանիա-կարմիր
   Շվեցարիա-մուգ կարմիր
   Լոքսեմբուրգ-Բաց կապուտ
   Իտալիա-շականակագույնա
   Իսպանիա-Մանուշակագուն
   Բելգիա-կապուտ