Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) O կենտրոնով շրջանագծի շառավիղը 16սմ է: Գտեք AB լարը, եթե`

ա) <AOB=60⁰
Ստացվում է հավասարասրուն եռանկլյունի,որի բոլոր կողմերն ու անկյունները հավասար են
AB=16 սմ

բ) <AOB=180⁰
Դա միայն կարող է լինել տրամագծի դեպքում, այսինքն
16*2=32 սմ

Լրացուցիչ (տանը)

2) O կենտրոնով շրջանագծի AB և CD լարերը հավասար են: 

ա) Ապացուցեք, որ A և B ծայրերով երկու աղեղները համապատասխանաբար հավասար են C և D ծայրերով երկու աղեղների:
եթե AB=CD => ԱՂԵՂ AB և CD

բ) Գտեք C և D ծայրերով երկու աղեղները, եթե <AOB=112⁰:

3) AB կիսաշրջանագծի վրա վերցված են C և D կետերն այնպես, որ AC=57⁰, BD=63⁰: Գտեք CD լարը, եթե շրջանագծի շառավիղը 12սմ է:
180-57-63=60
180-60=120
120:2=60
CD=12 sm

Հաշվել ածխածնի օքսիդի (CO₂),հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը:
12+16+16=44
Հաշվել պղնձի տարրի զանգվածային բաժինը պղնձի սուլֆատում (CuSO₄)
1+1+32+16+16+16+16=98
98*3=294
Որքա՞ն է 0.75 մոլ թթվածնի (O₂) զանգվածը(գ):22
P2O5=62+80=142
142/106.5=0.75
Հաշվել 3 մոլ ծծմբական թթվի(H₂SO₄) զանգվածը(գ):
1+1+32+16+16+16+16(*3)=294
Որքա՞ն է 106,5 գ զանգվածով ֆոսֆորի օքսիդի նյութաքանակը(մոլ):
Հավասարեցնել ռեակցիանները
ա.MgO+O2=MgO
MgO+O2=Mg3O
բ.NaHCO3=Na2CO3+CO2+H2O=Na2CO5H2
2NaHCO3=Na2CO6H2
գ.Al(OH)3=Al2O3+H2O
2Al(OH)3=Al2O3 + 3H2O
դ.Fe+Cl2=FeCl3
Fe+3Cl2=Fe2Cl3

• Բացատրել Ի՞նչ եք հասկանում արժեք ասելով:
  Արժեքը իմ համար դա մարդի ինչի է արժանի
• Թվարկեք մի քանի կարևոր արժեքներ:
  Մարդկային,ընկերական,բարեկամական և այլն :
• Ձեր կարծիքով այս կամ այն արժեքը  գնահատելու, կարևորելու համար անհրաժեշտ է արդյոք գիտելիքների որոշակի պաշար կամ կենսափորձ:Այո որովհեըև մենք դա պետք իմանանք և ունենաք նոր գնահատենք
• Թվարկեք արժեքներ, որոնք չեն կորցնի իրենց նշանակությունը:չկան

1) Կոտորակները բերեք ընդհանուր հայտարարի.

ա)10/15 12/15
բ ) 21/28 24/28
G) 16/18 -10/18
d)28/35 -15/35
e) 8/12 10/12
z)13/14 12/14

2)

A)-2x/4-2x 2/4-2x
b)նույնը
g)-8x/2-2x 4-14x/2-2x
d)2x/3x+6 15/3x+6

3)

Լրացուցիչ(տանը)

4) Կոտորակները բերեք ընդհանւր հայտարարի.

5)

Մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենքը:

1.Որ մեծությունն է կոչվում մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիա:
Մարմնի կինետիկ և պոտենցիալ էներգիանների գումարը կոչվում է մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիա։

2.Ինչպես է փոխվում ազատ անկում կատարող մարմնի՝

   ա. կինետիկ էներգիան;շատանում է   բ. պոտենցիալ էներգիան;քչանում է  գ. լրիվ էներգիան:չի փոփոխվում

3. Ձևակերպել լրիվ մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենքը:դիմադրություն

4. Ինչ պայմանների դեպքում է պահպանվում մարմնի  լրիվ մեխանիկական էներգիան:դիմադրություն

5. Ինչպես է փոխվում համակարգի  լրիվ մեխանիկական էներգիան, երբ այնտեղ գործում են շփման ուժերը:

6. Ինչու հնարավոր չէ ստեղծել հավերժական շարժիչ: 
Մշտական էներգիան է պաճառը

 Լուծել հետևյալ խնդիրները.

1. Ինչ արագությամբ պետք է շարժվի 7,2տ զանգվածով մեքենան, որպեսզի նրա կինետիկ էներգիան հավասար լինի 8,1կՋ-ի:
2. Որքան է 50կգ զանգվածով մարմնի կինետիկ էներգիան, եթե նրա իմպուլսը 500կգ մ/վ է:
3. Որքան է նվազում 10կգ զանգվածով մարմնի պոտենցիալ էներգիան, երբ 100մ բարձրությունից այն իջնում է մինչև 80մ բարձրության:
4. Առաջին մարմնի բարձրությունը գետնից 5 անգամ մեծ է երկրորդ մարմնի բարձրությունից, իսկ զանգվածը 2 անգամ փոքր: Քանի անգամ է առաջին մարմնի պոտենցիալ էներգիան մեծ երկրորդ մարմնի պոտենցիալ էներգիայից:

Упражнение 1

а) Положить на полку, удобно расположиться, предполагать ответ, сложить книги, располагать запасами, предлагать помощь, кратко изложить содержание, проложить путь.

б) Город Ростов, устье заросло, морские водоросли, дети подросли, вырастить в саду, произрастать в пустыне, богатая растительность, выращенные лимоны, мир растений, переходный возраст, зароли камыша, сберечь поросль, подростковый врач, растущие на берегу, зеленый росток, отрасль хозяйства

Упражнение 2

Спишите, вставляя пропущенные буквы, графически объясняя выбор орфограмм в корне.

а) Излагать содержание, хорошо изложить; знать признаки прилагательного; написать изложение; оба слагаемых; расположиться на ночлег; располагать свободным временем.

б) Гул нарастает, роскошные растения, заросли камышом, выросли подснежники; зеленые водоросли, Растислав; растущий ребенок.

в) Предположения не подтвердились; капельки расы; тропа заростает; растительное масло; изменить положение; лепестки растений; слагать стихи; желуди проросли; сберечь растения от мороза; просека зарастает; предложить помощь.

Упражнение 3

Распределите слова в два столбика, объяснив графически выбор а – о в корне. а | о

Подросли, располагаться, приложить, вырастать, расположение, Растов, обросли, сложить, возлагать, полагаться, расток, вырощенный, отросль, расти, нарощение, прилагать.

Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) Դիցուք՝ d-ն r շառավղով շրջանագծի կենտրոնի հեռավորությունն է p ուղղից: Ինչպե՞ս են միմյանց նկատմամբ դասավորված շրջանագիծը և p ուղիղը, եթե՝

ա) r=16սմ, d=12սմ, r>d հատող ուղիղ

բ) r=5սմ, d=4,2 սմ, r>d հատող ուղիղ

գ) r=7,2 սմ, d=3,7դմ, r<d ընդ. կետ չունեն

դ) r=8սմ,d=1,2դմ, r<d ընդ. կետ չունեն

ե) r=5սմ, d=50մմ r=d ունեն ընդ. կետ

Լրացուցիչ(տանը)

2) A կետի և շրջանագծի կենտրոնի հեռավորությունը փոքր է շրջանագծի շառավիղից: Ապացուցեք, որ A կետով անցնող յուրաքնաչյուր ուղիղ այդ շրջանագծի հատող է:
Եթե A կետի և շրջանագծի կենտրոնի հեռավորությունը մեծ լիներ շառավղից,ապա դուրս կգար շրջանագծից, իսկ փոքրի դեպքում դրանով անցնող ուղիղը հատում է շրջանագիծը:

3) ABC եռանկյան մեջ AB=10սմ, <C=90⁰, <B=30⁰: Պահանջվում է տանել A կենտրոնով շրջանագիծ: Ինչպիսին պետք է լինի այդ շրջանագծի շառավիղը, որպեսզի BC ուղիղը՝

ա) շոշափի շրջանագիծը,

բ) շրջանագծի հետ չունենա ընդհանուր կետ,

գ) շրջանագծի հետ ունենա ընդհանուր կետեր:

Հավելյալ խնդիրներ

4) AB հատվածի երկարությունը հավասար է 37 սմ-ի: C և D կետերը գտնվում են այդ հատվածի վրա, ընդ որում D կետը գտնվում է C և B կետերի միջև: Գտեք CD հատվածի երկարությունը, եթե AD = 27 սմ, BC = 19 սմ:
27-19=6

5) Ուղղանկյան կողմերից մեկը 16 սմ է, իսկ մյուսը 3 անգամ մեծ է: Գտեք ուղղանկյան պարագիծը:
(16+16*3)*2=128
P=128 sm

6) B կետը գտնվում է A և C կետերի միջև, իսկ D կետը` A և B կետերի միջև: Գտեք DC հատվածի երկարությունը, եթե DA հատվածի երկարությունը հավասար է 45 սմ-ի, AB հատվածի երկարությունը 3սմ-ով մեծ է DA հատվածի երկարությունից, իսկ BC հատվածի երկարությունը 17 սմ-ով փոքր է AB հատվածի երկարությունից:
45+3=48
48-17=31
31+48=79sm

7)  M և N կետերն ընկած են AB հատվածի վրա, ընդ որում N կետը զետեղված է M և B կետերի միջև: Գտեք AB հատվածի երկարությունը, եթե AN = 42 սմ, MB = 24 սմ, MN = 8 սմ:
24-8=16
42+16=58sm

Թաղանթներ

Մարդու աչք։ Սպիտակուցային թաղանթի վրա պարզ երևում են արյունատար անոթները և ծիածանաթաղանթի շուրջը մուգ շրջանը։

Ակնագունդն ունի մի քանի թաղանթ, արտաքինը՝ սպիտակուցային թաղանթը (սպիտապատյան, կարծրաթաղանթ), սպիտակ անթափանց հյուսվածք է, որն աչքի առաջային մասում վերածվում է թափանցիկ եղջերաթաղանթի։

Սպիտակուցային թաղանթ

Ակնագունդը արտաքինից ծածկված է ամուր սպիտակուցաթաղանթով, որն ունի պաշտպանական նշանակություն. այն աչքի առջևի մասում փոխվում է լուսաթափանցիկ եղջերաթաղանթի։ Սպիտակուցաթաղանթի տակ գտնվում է ակնագնդին արյուն մատակարարող անոթաթաղանթը։

Ծիածանաթաղանթ

Ծիածանաթաղանթը տեղակայված է եղջերաթաղանթի հետևում։ Ծիածանաթաղանթի կենտրոնում կա կլոր անցք՝ բիբը, և դրանից կախված՝ աչք, են ընկնում լույսի մեծ կամ փոքր քանակությամբ ճառագայթներ։ Ծիածանաթաղանթի հյուսվածքը պարունակում է հատուկ ներկող նյութ՝ մելանին գունակը, որի քանակությունից է կախված աչքի գույնը (մոխրագույն, երկնագույնից մինչև դարչնագույն, համարյա սև)։ Մելանինի բացակայության ժամանակ լույսի ճառագայթներն աչք են թափանցում ոչ միայն բբի, այլև ծիածանաթաղանթի միջոցով։ Այդ դեպքում աչք ունենում է կարմրավուն երանգ։ Ծիածանաթաղանթում գունակի անբավարարությունը հաճախ զուգակցվում է աչքի մյուս մասերի, մաշկի, մազերի անբավարար գունակավորմամբ։ Այդպիսի մարդկանց անվանում են լսնամաշկավորներ (ալբինոսներ), որոնց տեսողությունը սովորաբար բավականաչափ թույլ է։

Բիբ

Մարդու աչքի ՄՌՏ լուսանկարը

Ծիածանաթաղանթի կենտրոնում գտնվում է կլոր անցք՝ բիբը։ Լույսի ճառագայթների քանակից կախված՝ բիբը կարող է լայնանալ կամ նեղանալ։ Թույլ լուսավորության ժամանակ բիբը ռեֆլեքսորեն լայնանում է, վառ լուսավորության դեպքում՝ նեղանում։

Ակնաբյուրեղ

Բբի անմիջապես հետևում գտնվում է ակնաբյուրեղը, որն ունի երկուռուցիկ ոսպնյակի ձև, շրջապատված է նուրբ պատյանով, որից բարակ թելեր են գնում դեպի թարթչային մարմին։ Ակնաբյուրեղը հեշտությամբ փոխում է կորությունը, որը նպաստում է տարբեր հեռավորության վրա գտնվող առարկաները տեսնելուն։ Այն ակնագնդի ամենաուժեղ լուսաբեկիչ միջավայրն է։ Ակնագնդի ներսի մասը լցված է թափանցիկ, դոնդողանման զանգվածով՝ ապակենման մարմնով։

Խցիկներ

Եղջերաթաղանթի և ծիածանաթաղանթի, ինչպես նաև ծիածանաթաղանթի ու ոսպնյակի միջև կան ոչ մեծ տարածություններ, որոնք համապատասխանաբար անվանվում են աչքի առաջային և հետին խցիկներ։ Դրանք պարունակում են թափանցիկ հեղուկ, որն անընդհատ շրջանառության մեջ է և սնում է անոթազուրկ եղջերաթաղանթն ու ոսպնյակը։ Դրա նորացման գործընթացն աչքի հյուսվածքների ճիշտ սնուցման անհրաժեշտ պայման է։ Շրջանառող հեղուկի քանակությունը կայուն է և ապահովում է ներակնային ճնշման հարաբերական կայունությունը։

Ապակենման մարմին

Ոսպնյակի հետևում ակնախոռոչը լցված է թափանցիկ դոնդողանման զանգվածով՝ ապակենման մարմնով։

Ցանցաթաղանթ

Մարդու նորմալ աչքի ցանցաթաղանթը։ Հատակին պարզ երևում են աչքի արյունատար անոթները։

Աչքի ներսային մակերևույթը ծածկված է բարակ, խիստ բարդ կառուցվածք ունեցող թաղանթով՝ ցանցաթաղանթով։ Այն պարունակում է լուսազգաց բջիջներ, որոնք, ըստ ձևի, անվանվում են ցուպիկներ և շշիկներ։ Այդ բջիջներից դուրս եկող նյարդաթելերը հավաքվում են և կազմում տեսողական նյարդը, որն ուղղվում է դեպի գլխուղեղ։

Ցանցաթաղանթը աչքի լուսազգաց պատյանն է, ունի բազմաշերտ բարդ կառուցվածք։ Ցանցաթաղանթում գտնվում են լուսազգաց և գունազգաց ընկալիչներ, տեսողական գունակներ սինթեզող բջիջներ և նեյրոններ։ Լուսաընկալիչները կառուցվածքով և ֆունկցիաներով իրարից տարբերվող ցուպիկները և սրվակներն են։ Ցուպիկները (մոտ 130 մլն) գրգռվում են նույնիսկ թույլ լույսով և գույնն ընկալելու հատկություն չունեն, իսկ սրվակները (մոտ 7 մլն) գրգռվում են պայծառ լույսով և ընկալում գույնը։ Ցուպիկները հավասարաչափ են տեղաբաշխված ցանցաթաղանթում։ Ցանցաթաղանթի մեջտեղում բբի դիմաց, գտնվում է սրվակների մի կույտ՝ դեղին բիծը։ Ուստի մենք առավել հստակ տեսնում ենք այն առարկաները, որոնք գտնվում են բբի դիմաց։ Ցանցաթաղանթի նյարդային բջիջների երկար ելուստները կազմում են տեսողական նյարդը։ Ցանցաթաղանթից նրա դուրս գալու տեղում չկան լուսաընկալիչ բջիջներ, ուստի այդ հատվածը կոչվում է կույր բիծ։

• Բացատրել ընտանիքի նշանակությունը հասարակության մեջ
  Շատ մեծ նշանակություն ունի ընտանիքը ` իր կանոններով: Դրանք են՝ իրար նկատմամբ լինել համբերատար,զիջող, բարի , թիկունքին կանգնած և այլն:
• Ի՞նչ է անհրաժեշտ ընտանիքի ամրության ու կայունության համար,ինչն է ընտանիքում միավորում մարդկանց
  Անհրաժեշտ է հավատ ունենալ միմյանց ուժերի հանդեպ , կարողանալ տարբերել նյութական հարցերը հուզականից : Ընտանիքում մարդկանց միավորում է նպատակը կամ ինչ որ բանի նկատմամբ ձգտումը :
• Որո՞նք են մեծ և փոքր ընտանիքների առավելություններն ու թերությունները
  Ընդհանուր առմամբ մեծ ընտանիքներում կարիք ունեն լռության կամ հանգստի, իսկ փոքրում հակառակը՝ աղմուկի և շփման :
• Ի՞նչն է նյութական արժեք և ինչը՝ հոգևոր:
  Նյութականը դա այն առարկայի կամ գույքի անհրաժեշտությունն է , իսկ հոգևորը ՝ սերը , հոգատարությունը ,բարությունը: