Հայոց արքունիքում իշխանների կամ նախարարների ունեցած տեղերի, գահերի ցուցակը կոչվում էր «գահնամակ»։ Գահնամակը վավերացրել է թագավորը։ Արքունի գործառույթների մի մասը ոչ ժառանգական էր։ Օրինակ՝ արքունի սենեկապետը ,նա թագավորի անձնական քարտուղարն էր, արքունի գրագրության կազմակերպողը, արխիվի պահապանը։ Հետևյալ պաշտոնները եղել են ժառանգական՝

Հայկական բանակը Արշակունիների օրոք բաղկացած էր 120 000 մարտիկներից։ Այն ուներ հետևյալ կազմը.

• 4 հազար արքունական զորքեր՝ բդեշխների հրամանատարությամբ։ Պաշտպանում էին երկրի սահմանները բոլոր չորս ուղղություններով։
• 15 հազարանոց մարդպետական զորքեր
• 10 հազարանոց մաղխազական գունդ
• 36 հազար այլ զորքեր՝ արքունի հրամանատարության ներքո
• 55 հազար մարտիկներ՝ նախարարական տարբեր զորաջոկատներից

Մեծ Հայքի գերագույն տերը թագավորն էր։ Ավատատիրության խորացմամբ թագավորական կամ պետական հողերը մասնատվում էին, ծառայող ազնվականության հողատարածքներն աճում էին, հողի խոշոր սեփականատեր էին դառնում նախարարական ընտանիքները։

Վաղ միջնադարում Մեծ Հայքում գոյություն է ունեցել հողատիրության երեք ձև՝ հայրենիք, պարգևականք և գանձագին։

• «Հայրենիք» կամ «հայրենական» – ժառանգաբար հորից ավագ որդուն անցնող հողեր
• «Պարգևականք» – պետական պաշտոնյաներին կամ զինվորականներին ծառայության դիմաց հանձնվող հողեր։ Եթե ստացողը մահանում էր, ապա կարիք կար նվիրատվությունը վերականգնելու, իսկ եթե նա դադարեցնում էր ծառայությունը, ապա արքունիքը հետ էր վերցնում այդ կալվածքները։
• «Գանձագին» – աշխարհիկ իշխանների կամ մեծահարուստ եկեղեցականների կողմից գնված հողեր։ Սրանք ըստ էության չէին տարբերվում հայրենիքից։ Կուսակրոնություն մտցնելուց հետո բարձրաստիճան հոգևորականներին պատկանող հողերը դարձան եկեղեցու սեփականություն։
  
  Արքունի հողային տիրույթների կենտրոնը Ոստան Հայոց գավառն էր՝ Արտաշատ մայրաքաղաքով։ Ավատատերերը աստիճանակարգվում էին՝ ավագից կրտսեր։ Սա նման էր մի բուրգի, որի գագաթին արքան էր։
  Արքային հաջորդող օղակն արքունիքն էր, հետո աշխարհակալ նախարարներն էին՝ ծայրագավառների կալվածատերեր բդեշխներն ու արքունի գործակալները։ Բդեշխներն իրավունք ունեին մի ոտքին կարմիր, իսկ մյուսին կանաչ կոշիկ հագնել. միայն արքան կարող էր հագնել կարմիր կոշիկներ։  Թագավորից անմիջական կախման մեջ գտնվողները կոչվում էին ոստանիկ, իսկ նախարարներից կախյալները՝ ազատ։ Ոստանիկներից էին կազմվում արքունի հեծելազորը, ազատներից՝ նախարարական այրուձին։ Արքունիքի պաշտպանությունը, ռազմական ու վարչական բազմաթիվ պաշտոններ վստահում էին իրենց։ Բուրգի ստորոտում անազատներն էին՝ քաղաքացիները, շինականները, ռամիկները:

Առաջադրանքներ5

1) Երկու ուղիղների հատվելու դեպքում քանի՞ չրփված անկյուն է առաջանում:

4

2) Գծեք մի չփռված անկյուն: A, B, M և N կետերը նշեք այնպես, որ AB հատվածի բոլոր կետերը գտնվեն տվյալ անկյան ներսում, իսկ MN հատվածի բոլոր կետերը՝ անկյունից դուրս:

3) Տարեք որևէ ուղիղ, նրա վրա նշեք A և B կետեր, իսկ AB հատվածի վրա` C կետը:

ա) AB, BC, CA, AC, BA ճառագայթներից որո՞նք են համընկնում:

բ) Ո՞ր ճառագայթն է CA ճառագայթի շարունակությունը:

7. – 5
8.- 20 աստիճան յուրաքանչյուրը
9. – 32.5 աստիճան

Կարդա’, պատրաստվի’ր Վիլյամ Սարոյանի <<Հայը եւ հայը>> պատմվածքի քննարկմանը։

Առաջադրանքներ`

1.Գրավոր ներկայացրո՛ւ, թե ինչի՞ մասին էր պատմվածքը, ի՞նչ սովորեցիր, ո°րն էր հեղինակի ասելիքը։

Պատմվածքը հայերի մասին է, որտեղ օտար երկրում հանդիպում են 2 հայ : Եվ անկախ արտաքին տվյալներից , հեղինակը հասկանում է , որ հանդիպել է հայի և շատ ուրախանում :
Հեղինակը ցանկանում էր ասել , որ ինչքան էլ ուզեն բնաջնջել մեզ , ապա դա նրանց չի հաջողվի , և այսպես մի ինչ-որ կորած-մոլորած վայրում միշտ էլ կլինի հանդիպել մեկ ուրիշ հայի :

2.Պատմվածքից առանձնացրո՛ւ քեզ համար ամենից տպավորիչ հատվածը և հիմնավորի՛ր։
Ինձ դուրն եկավ այն մասը , որտեղ ասվում էր , որ ինչ հաճելի է ,երբ օտար տարածքում հանդիպում ես մի օտար մարդու , բայց դուք իրար հետ խոսում եք հայերեն :

1. Замени выделенную букву в слове другой, чтобы получилось новое слово:

Мир-   пир

Мир — тир

Бак — бык
ость —гость
Жир — мир

Голос —волос

1. Добавь по одной букве, чтобы получились новые слова:

коса                    носа

араб                овал

___рак                  ___рак

Крис                 мель

плот                глот

1. Составь слова, не пропуская и не добавляя ни одной буквы:

Ерпо — перо

Евредо — дерево

Лкбуинак —клубника

Соак — коса

Меакьн —камень

Окамднри – командир

Упкс — пуск

Вцтеко -цветок

1. Прочитай задом наперед и запиши предложения:

горосоН теадоб омгор -носорог погом нбодает

еН етитуш с омгоросон-не шутите ц носорогмо

И аз йокрог, и доп йокрог-и за горкой, и под горкой

доП йозереб , и доп йокле,

имадовороХ и в дяр

В хапялш ыцдолом тяотс.