Էջ 84֊86։

Պատասխանել հարցերին։

1. Քիմիական տարրերի ո՞ր հատկանիշն է վերցրել Դ.Ի. Մենդելեևը որպես տարրերի համակարգման հիմք։
   Տարրի ատոմային կշիռը
2. Ի՞նչու է Մենդելեևի կողմից հայտնագործված օրենքն անվանում պարբերական , ի՞նչ իմաստ է դրված այդ անվանման մեջ։
   Նա նկատեց , որ որոշակի թվով տարրերից հետո նկատվում է հատկությունների կրկնություն , այսինքն դիտվում է հատկությունների պարբերականություն:
   
3. Ցեզիում քիմիական տարրն իր հատկություններով նման է նատրիումի տարրին։Գրե՛ք ցեզիումի օքսիդի ,հիդրօքսիդի,ֆտորիդի և քլորիդի բանաձևերը։
   Cs₂O ,CsOH, CsCl, CsF
4. Յոդ քիմիական տարրը հալոգեն է։Գրե՛ք այդ տարրի առաջացրած պարզ նյութի և ջրածնային միացության բանաձևերը։
   HI
5. Լրացրե՛ք բաց թողած բառակապակցությունը. Քիմիական տարրերի առաջացրած պարզ նյութերի, ինչպես նաև միացությունների ձևերն ու հատկությունները պարբերական կախման մեջ են այդ տարրերի հարաբերական ատոմային զանգվածների մեծությունից։

Խաչակրաց արշավանքներն իրենց բնույթով կրոնական էին։ Սա կարելի է համարել Արևելքի և Արևմուտքի պայքարի գագաթնակետ. դեռևս սրանից առաջ անտիկ շրջանում սկսված հակասությունները ձեռք բերեցին ռազմական բնույթ։

Առաջին խաչակրաց արշավանքի պատճառներից մեկը Ալեքսիոս Ա Կոմնենոսի կողմից ուղարկված օգնության խնդրանքն էր Հռոմի Պապ Ուրբանուս Բ-ին։

Երբ Հռոմի Պապը 1095 թվականին խաչակրաց արշավանք ձեռնարկելու կոչ էր անում, Իսպանիայի քրիստոնյաները հարյուր տարվա ընթացքում առաջին անգամ լուրջ հաջողություններ էին ցուցաբերում։ 1085 թվականին Լեոնի թագավորության կողմից Տոլեդոյի գրավումը վիթխարի հաջողություն էր։

Պապականությունն անհանգստացած էր այն փաստով, որ Երուսաղեմ մեկնող ուխտավորների մեծ մասը ենթարկվում էր հալածանքների։ Ըստ նրանց՝ նաև Սուրբ Երկիրը լատինականացնելուց և իրենց ենթարկելուց հետո ֆրանկների ուժի շնորհիվ իրենց կենթարկեն Կոստանդնուպոլսի պատրիարքարանը, որը 1054 թվականին անկախացել էր Հռոմից։

Հռոմի Պապը՝ Ուրբանոս Բ-ն, որն ավելի մեղմ էր, խաչակրաց արշավանքների շնորհիվ ցանկանում էր վերամիավորել քրիստոնյաներին։ Ըստ նրա՝ խաչակիրները չպետք է լինեին գերմանացի կամ վիկինգ, այլ նրա հայրենակիցները հյուսիսային Ֆրանսիայից։1096 թ սկզբներին սկսվեց խաչակիրների առաջին արշավանքը։ Գարնանը ճանապարհ ընկան գյուղացիներից կազմված ջոկատները։ Երբ նրանք հասան Կոստանդնուպոլիս, 50.000-ից կենդանի էր մնացել 20.000-ը։ Չսպասելով ասպետների ժամանմանը` նրանք անցան Բոսֆորի նեղուցը և շարժվեցին դեպի Նիկեա քաղաք, որտեղ էլ և ջախջախվեցին սելջուկ-թուրքերի կողմից։ Փրկվեց միայն երեք հազարը։ 100.000 հեծյալ և 300.000 հետևակ ասպետները օրհնված Հռոմի Պապի կողմից, Իտալիայից և Ֆրանսիայից ճամփա ընկան Կոստանդնուպոլիս 1096 թվականի օգոստոսի 15-ին։ 1096 թ դեկտեմբերին նրանք հասան Կոստանդնուպոլիս։ Ստանալով մեծաքանակ աջակցություն Բյուզանդիայից, նրանք ափ իջան Փոքր Ասիայում և պաշարեցին Նիկեա քաղաքը։ Քաղաքը գրավվեց 1097 թ. հունիսի 19-ին։ Խաչակիրները շարունակեցին իրենց երկարատև արշավը Փոքր Ասիայով շոգ ամառվա պայմաններում։ Դրան հետևեց Անտիոքի երկարատև պաշարումը, որ սկսվեց 1097 թ. հոկտեմբերին և տևեց մինչև 1098 թվականի հունիսը։ Պաշարումն ավարտվեց միայն այն բանից հետո, երբ դարպասները բացեց ծագումով հայ մի զինվոր։ Մտնելով քաղաք խաչակիրները սկսեցին մուսուլման բնակիչների ջարդն ու մզկիթների ոչնչացումը։ Չնայած մուսուլմանների մի մեծ բանակ շարժվեց դեպի Անտիոք, սակայն հունիսի 28-ին խաչակիրները ջախջախեցին նրանց։ Իսկ մինչ այդ, խաչակիրները, օգտվելով այն փաստից, որ Եդեսիայի հայազգի կառավարիչը լինելով հունադավան աջակցություն չէր ստանում տեղի հայ բնակչության կողմից, սպանեցին նրան և ստեղծեցին իրենց առաջին պետությունը։ Անտիոքից հետո, հյուծված խաչակիրները, գրավելով ծովափնյա քաղաքները մեկը մյուսի հետևից, 1099 թ. հունիսի 7-ին հասան Երուսաղեմ` ունենալով նախնական ուժերի ընդամենը կեսը։  1099 թ. հուլիսի 15-ին խաչակիրները մտան քաղաք։ Ինչպես Անտիոքում, այստեղ նույնպես սկսվեցին մուսուլմանների և հրեաների ջարդ և մզկիթների ոչնչացում:

Խաղաղ ժամանակներին հետևեց Եդեսիայի գրավումը մուսուլմանների կողմից։ Կազմակերպվեց երկրորդ խաչակրաց արշավանքը։ Ֆրանսիական և հարավ-գերմանական խաչակիրները Լյուդովիկոս (Լուի) VII-ի և Կոնրադ III-ի գլխավորությամբ, համապատասխանաբար, հասան Երուսաղեմ 1147 թվականին, սակայն չկարողացան տանել ոչ մի խոշոր հաղթանակ։ Դամասկոսը գրավելու նրանց ծրագրերը նույնպես մատնվեցին անհաջողության։ Սակայն Միջերկրական ծովի մյուս ափում Երկրորդ խաչակրաց արշավանքը մեծ օգուտ բերեց։ Որոշ խաչակիրներ կանգ առան Պորտուգալիայի թագավորությունում, միացան Աֆոնսո Ա Պորտուգալացուն և վերանվաճեցին Լիսաբոնը մուսուլմաններից 1147 թվականին։ Այդ խմբի մի մասն էլ օգնեց Բարսելոնայի իշխանին գրավել Տորտոսան մյուս տարի։ Արդեն 1150 թվականին Գերմանիայի կայսրը և Ֆրանսիայի թագավորը ետ էին վերադարձել Սուրբ Երկրից առանց որևէ լուրջ հաջողության։ Հյուսիսային գերմանացիները և դանիացիները հարձակվեցին Վենդերի վրա թվականի Վենդական խաչակրաց արշավանքի ժամանակ, որը նույնպես չպսակվեց հաջողությամբ։

1.x³+3x²y+3xy²+y³ 2.a³-3a²b+3ab²-b³ 3.p³+3p²q+3pq²+q³
4.8+12a+6a²+a³ 5.27-27m+9m²-m³ 6. x³-6x²+12x-8 7. y³-9y²+27y-27
8.a³+6a²b+12ab²+8b³ 9.c³-9c²d+27cd²-27d³ 10.8x³-36x²y+54xy²-27y³
11. a³+12a²b+48ab²+64b³ 12. a⁶+3a⁴b²+3a²b⁴+b⁶

1.(a+b)² 2.(a-b)² 3.(a+3)² 4.(a-3)²
5.(d+c)² 6.(p-q)² 7.(m-n)² 8.(x+1)² 9.(x-1)²

1. (p+q)(p²-pq+q²) 2.(p-q)(p²+pq+q²) 3. (a+2)(a²-2a+4) 4.(b-3)(b²+3b+9)
   5. (y+1)(y²-y+1) 6. (x-2)(x²+2x+4) 7. (p-1)(p²+p+1) 8. (m+4)(m²-4m+16)
   9. (1-q)(1+q+q²) 10. (1+c)(1-c+c²) 11. (1-2a)(1+2a+4a²) 12. (3-2x)(9+6x+4x²)
   13.(2a+b)(4a²-2ab+b²) 14. (3x-2y)(9x²+6xy+4y²) 15.(5b²+6)(25b⁴-30b²+36)
   16. (7a²-4b)(49a⁴+28a²b+16b²) 17. (1/4x-1/3)(1/16x²+1/12x+1/9)
   18. (0.2m²-0.3n²)(0.04m⁴+0.06m²n²+0.09n⁴)

121. Տրված տեքստում ընդծի´ր այն գոյականները, որոնք հոգնակի պիտի լինեն:

Հայաստանում հանդիպում է նաև արագիլի սև տեսակը, որի փետրավորումը սև  է, որովայնը`սպիտակ, կտուցն ու ոտքը` կարմիր: Հանդիպում է Իջևանի շրջանի անտառում: Չափազանց հազվագույտ չվող թռչուն է: Բնադրում է ծառի վրա, գետի հովտում և ճահճուտում: Խուսափում է մարդուց և մարդկային շինությունից, նախընտրում է անտառի խուլ անկյունը: Չափազանց զգույշ թռչուն է: Որպես սակավաթիվ տեսակ՝ պահպանվում է օրենքով:

123. Տրված տեքստում ընդգծի´ր այն գոյականները, որոնք հոգնակի պիտի լինեին:

Շերամի գաղտնիքն առևանգելու փորձ կատարող օտարերկրացուն չինական օրենքով բանտարկություն էր սպասվում, իսկ երկրի պետական գաղտնիքը մատնած չինացուն նույն օրենքը դատապարտում էր տանջալից մահվան: Երբ մեր թվարկությունից երկու հազար տարի առաջ Չինական մեծ պարիսպը կառուցեցին, գաղտնիքը պահպանելու գործը հեշտացավ: Պահնորդը հետևում էր ոչ միայն նրան, ով պարիսպին էր մոտենում դրսից, այլ նաև նրան, ով ներսի կողմից էր մոտենում դարպասին: Եվ շատ մարդ գլխատվեց այն բանի համար, որ կամեցավ շերամի գաղտնիքը գողանալ և Չինաստանից դուրս բերել: Չինացին հինգ հազար տարուց ավելի պահեց այդ գաղտնիքը:

127. Փակագծում տրված բառերը դի´ր  պահանջվող  թվով:

Սպիտակ արագիլները (արագիլ) աշխարհում  (աշխարհ) շատ տարածված թռչուններից  (թռչուն ) է:

Հայաստանում շատ է հանդիպում Եղեգնաձորի, Վայքի և Աշոցքի շրջաններում (շրջան):  Չվող (թռչուն) են՝… և (կտուց) ու …(ոտք)՝ վառ կարմիր: Բնակվում են…ով(զույգ) ու …ով  (գաղութ):  …ը (բույն) տեղադրում են …ի (շենք)…ին (տանիք),մետաղյա կամ բետոնե բարձր…ին (սյուն) և նման այլ …ում (տեղ): …(մարդ) սիրում են նրանց …ի (թռիչք) …ը (հանգստություն),…ի (թև)  ու խոր …(թափահարում):

128. Բառակապակցությունների բառերն արտահայտի´ր բառերով:

Մարդկանց հավաքական ամբողջություն (շատ մարդիկ միասին)-մարդկություն, աշակերտների ամբողջություն-աշակերտներ, զինվորներ ամբողջություն-զինվորականններ, շատ դեղեր-դեղատուն, ծնողներն ու զավակները միասին-ընտանիք, ուսանողների ամբողջություն-համալսարան:

129. Փակագծում տրված բառերն ու դերանունները գրի´ր  համապատասխան թվով (եզակի կամ հոգնակի) և օրինաչափությունը  բացատրի´ր:

Արհեստավորների միությունը շատ խիստ (էր, էին) իր անդամների վրիպումների նկատմամբ:

Ժողովո՞ւրդն  (է, են) ստեղծում անհատի փառքը, թե՞ անհատը՝ (նրա, նրանց):

Վիրավոր գայլը չէր ուզում հասնել ոհմակին, որովհետև (նա,նրանք) (կխժռեր,կխժռեին) իրեն:

Երկրի օդային նավատորմը հնացել (է,են), (դրա,դրանց) նորոգման ծախսերը շատ մեծ գումարներ են կազմում:

Ի՞նչ  սպասելիք ունես այդ ամբոխից. (նա,նրանք) դեռ կազմակերպվելու փորձ (չի,չեն) անում:

Ո՞վ է պաշտպանում ժողովրդին, երբ (նրան, նրանց) վտանգ է սպառնում: