Ոսկե քաղաք

Առաջադրանքներ

1.Գրի’ր հեքիաթի ասելիքը։
Ասելիքը այն էր ,որ ոսկին դա միայն երկաթ է և այս տեքստում երջանկություն ասելով նա նկատի ուներ այն մարդուն,ով երջանիկ էր իր սեփական երջանկությունից:

2.Ո°րն է երջանկության բանաձեւը ըստ հեքիաթի։ Ի°նչ է երջանկությունը քե’զ համար։
Աշխատել լավ ճանապարհի վրա ու գոհ լինել իր ունեցածով։
3.Առանձնացրո’ւ հեքիաթի ամենից հուզիչ հատվածը։
Ոսկին մետաղ է, որ հողից է դուրս գալի, երջանկությունը զգացմունք է, որ սրտի՛ց է բխում։ 
4. Ինչո°ւ էր քաղաքը ստացել <<ոսկի>> անվանումը։ Ինչպիսի°ն է քո’ պատկերացրած <<ոսկի>> քաղաքը։
Մարդկանց երջանիկ կյանքից ելնելով քաղաքը անվանել էին <<ոսկի>> :
Իմ պատկերացրած ոսկի քաղաքը պետք է լինի մաքուր, կոկիկ և բոլոր բնակիչները լինեն երջանիկ:

5.Առանձնացրո’ւ հեքիաթի հերոսներին եւ բնութագրի’ր։
Ուքանա-Ուքանան Քանաքարայի հայրիկն է :
Գոհար թագուհի-Գոհարը հզոր թագուհի է ,որ քանաքարային մայրիկն է :
Քանաքարա-Քանաքարան արքայադուստրն է ,նաև նա գխավոր հերուսներից է:
Դիվանա-Դիվաննան այն տղան է ,որը շատ էր սիրում Քանաքարային նաև նա գթել է ոսկե քաղաքը:
6.Մեկնաբանի’ր հետեւյալ նախադասությունը<< ...կյանքը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ ձգտում ու ճանապարհ>>

Մեկ անհայտով գծային հավասարումներ

1) Արդյո՞ք 12-ը հավասարման արմատ է.

ա) 5x-8=0 ոչ

բ) 8x-4=0 8*1/2-4=0 ոչ

գ) 4x-8=0 ոչ

դ) 1,3x-0,65=0 այո

ե) 29/4x-3,5=0 ոչ

զ) 1/2 x=0 ոչ

2) Պարզեցնել արտահայտությունը.

(14 — 3,6b) — (12 + 11,4b)=2/15

3)  Լուծեք հավասարումը.

ա) 7x-1=0 x=1/7

բ) 1-5x=x+2 -6x=1 x=1/6

գ) 6x=0 x=0

դ) -8x-10=0 x=-10/8

Առաջադրանքներ (տանը)

4) Գտնել 9 * (2 — 4.5m) — 20 + 23m արտահայտության արժեքը, երբ m = -5: =85.5

5) Համարժե՞ք են, արդյոք, հավասարումները.

ա) 2x+3=0  = 2x=-3

բ) 3x-7=4x-3 = 0=(4x-3)-(3x-7)

գ) -3x-7=0 = 3x+7=0

դ) -2x+3=0 և 2x+3=0: ոչ

6)  Գտնել հավասարման արմատը.

ա) 4(2x — 1) = 5x + 2 x=2

բ) 2 — 2(x + 1) = 2(1 — 2x) + 2 x=2

գ) 4(1-x)+3=0 x=7/4

դ) -3(2x-7)+8=x-1 x=29/7

ե) 5-4x=-7(2x+2) x=-19/10

զ) 12-5(x-3)=0 x=24/5

է) 5(4-6x)-4(2-x)=0 x=12/29

ը)* 5(1-x)(1+x)=9-4(2-7x)-5x2 x=2/7

Լրացուցիչ առաջադրանքներ

7) Երեք ապրանքատար վագոններով տեղափոխում էին 1450 արկղ բեռ։ Ճանապարհին առաջին վագոնից 75 արկղ տեղափոխեցին երկրորդը, 45 արկղ՝ երրորդը։ Այն բանից հետո, երբ կայարաններից մեկում երրորդ վագոնից իջեցրին 250 արկղ, բոլոր երեք վագոններում եղած արկղերի քանակները հավասարվեցին։ Սկզբում քանի՞ արկղ կար վագոններից յուրաքանչյուրում։

8) Դպրոցի աշակերտներից 15-ը գերազանցիկ են: Դա դպրոցի բոլոր աշակերտների 5 %-ն է: Քանի՞ աշակերտ կա դպրոցում:300

9)* Արշավականներն օրական 8 ժամ հաստատուն արագությամբ քայլելով, 15 օրում կարող են անցնել 480կմ ճանապարհ։ Արշավականները օրական քանի՞ ժամ պետք է քայլեն նույն արագությամբ, որ 2 շաբաթում անցնեն 560կմ ճանապարհ։

10)* Քանի՞ յոթանիշ թիվ կա, որոնց երկրորդ թվանշանը կենտ է, իսկ երրորդը՝ զույգ։

11)* Ալենը, Դավիթը և Վահեն կանգնած են բակում։ Ալենն ասում է, որ Դավիթից երկու անգամ ավելի հեռու է, քան Վահեից, Դավիթն ասում է, որ Վահեից երկու անգամ ավելի հեռու է, քան Ալենից, իսկ Վահեն ասում է, որ Դավիթից երկու անգամ ավելի հեռու է, քան Ալենից։ Նրանցից առնվազն երկուսը ճիշտ են ասում։ Ո՞վ է ստում։

Դաս 26.  (11.04 – 15.04)

1.Ինչ նմանություն կա սեղմված հեղուկի (կամ գազի) և սեղմված զսպանակի միջև: 
Երկուսի դեպքում էլ առաջանում են առանձգականության ուժեր :

2.Իսկ ինչով են դրանք տարբերվում:                
Սեղմված հեղուկը ազդում է անոթի մխոցի,հատակի և պատերի վրա, իսկ սեղմված զսպանակը միայն մխոցի և անոթի հատակի վրա:                            

3.Նկարագրել և բացատրել Պասկալի փորձը:
Պասկալը փայտե տակառն ամբողջությամբ լցրել է ջրով։ Տակառի կափարիչի վրա արված անցքով նա տակառին ուղղաձիգ դիրքով ամրացրել է երկար խողովակ։ Խողովակի մեջ ջուր է լցրել՝ հետզհետե ավելացնելով վերջինիս քանակը։ Երբ խողովակում ջրի մակարդակը հասել է որոշակի բարձրության, տակառի կողմնային պատերը ճեղքվել են, և ջուրը դուրս է ցայտել բացված ճեղքերից։ Խողովակի մեջ լցված ջուրը  տակառի ներսում ստեղծում է հավելյալ ճնշում։ Համաձայն ճնշման սահմանման՝ p=F/S, որտեղ S-ը խողովակի լայնական հատույթի մակերեսն է, իսկ F-ն խողովակում լցված ջրի կշիռը։ Այդ հավելյալ ճնշումն առաջացնում է տակառի ջրի լրացուցիչ սեղմում։ Դրա հետևանքով տակառի ներսի բոլոր մասերում ջրի ճնշումն ավելանում է հավելյալ ճնշման չափով։

4.Ձևակերպել Պասկալի օրենքը:
Հեղուկի կամ գազի վրա գործադրված ճնշումը հեղուկով կամ գազով հաղորդվում է բոլոր ուղղություններով առանց փոփոխության:

5.Ինչ է հիդրոստատիկ ճնշումը:
Հեղուկն իր կշռով ստեղծում է հիդրոստատիկ ճնշում:

6.Կախված է արդյոք անոթի հատակին հեղուկի ճնշումն անոթի ձևից:

7.Գրեք բաց անոթի հատակին  անշարժ հեղուկի ճնշման բանաձևը:
p=Pgh

8.Գրեք հեղուկի ազատ մակերևույթից հ խորությամբ կետում անոթի պատի վրա հիդրոստատիկ ճնշման բանաձևը:
p=p0+Pgh

9.Ծովում ինչ խորությամբ սուզվելիս ճնշումը կլինի 1 ՄՊա:

100 մետր

10.Ինչ է սկաֆանդրը, որքան կարելի է խորասուզվել սկաֆանդրով:
Դա ջրասուզորդների հագուստն է,այն հերմետիկ հանդերձանք է,կազմված է պատյանից,սաղավարտից,ձեռնոցներից և ճտքակոշիկներից:

11.Ինչ է աքվալանգը, բաթիսֆերան, բաթիսկաֆը:
Աքվալանգի շնորհիվ կարելի է 40 մետր ընկղմվել ջրի մեջ և մնալ 1 ժամ:Դա ջրի տակ շնչելու մեխանիկական սարք է, կազմված է օդով լի բալոնից , դիմակից և դրանք միացնող խողովակից:
Բաթիսֆերան գնդաձև խցիկ է,պատերը ամուր պողպատից են , դիմանում է ջրի բարձր ճնշումներին: Այն նախատեսված է ծովային մեծ խորությունները ուսումնասիրելու համար: Նավից ջուր է իջեցվում պողպատե ճոպաններով:
Բաթիսկաֆը ինքնագնաց սարք է , նախատեսված է ծովերի և օվկիանոսների հատակը ուսումնասիրելու համար: Կազմված է բաթիսֆերայից, որը ամրացված է մեծ պողպատե ցիստեռնի հատակին:Ցիստեռնը լիքն է բենզինով, քանի որ բենզինը թեթև է օդից, ապա բաթիսկաֆը կարծես օդապարիկ լինի ջրում:

Գործնական քերականություն

161.Ընդգծված  բառերն  ու բառակապակցությունները փոխարինի՛ր համապատասխան ածաաններով:

Օրինակ՝

Երկրին մոտ տարածությունում  տիեզերանավի հանդիպեցին: — Երկրամերձ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին:

Հայոց աշխարհում Արարատի դաշտի հարավում, մի հրաշքով լի ու ձեռքով չկերտված կոթող կա: Դա Արարատն է՝  երկնասլաց , մեկուսի լեռների զանգված՝ կոնանման զույգ գագաթներով: Մասիսն ու Սիսը հանգած հրաբուխներ են: Մասիսի ժայռապատ գագաթը ծածկված է  հավերժական ձյունով:  Սսի գագաթի  մասը նույնպես քարերով ծածկված է : Լանջերը կտրտված են  ճառագայթի ձև ունեցող ձորակներով ու հեղեղատներով: Լանջերին խոտառատ արոտներ ու թփուտներ կան, ներքևի գոտում՝ այլևայլ թռչուններ ու կենդանիներ: Հնում լեռը հռչակված էր որպես արքաների որսատեղի:

Մասիսը զերծ չի մնացել  բնական աղետներից: Նրա հյուսիս-արևելքի լանջի խորխորատը, հայտնի «Մասյաց վին» անունով, որ գագաթին մոտ (մերձ) մասում ավելի քան հազար մետր խորություն ունի, առաջացել է երկրաշարժից:

162.Տեքստում ավելացրու՛ տրված ածականները:  Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Թ-մբկահար ձկան արձակած որոտը հավանաբար վախեցնում է նրա թշնամիներին: Դոդոշաձուկն էլ բոցմանի սուլիչի ձայն է հանում կարծես թե զուգավորման շրջանում:

Մյուս ձկների արձակած ձայների նշանակության մասին քիչ բան է հայտնի: Իհարկե, կան ձկներ էլ,որոնք իսկապես համր են:

Բ. Լայն, հետաքրքիր, ծանծաղ, զանազան,հնագույն, ամենատաք, ծովային, անվնաս, գեղեցիկ, մեծ, չքնաղ:

Լամանտինը մի հնագույն ծովային կենդանի է, որը հավանաբար նախատիպ է եղել լեգենդների չքնաղ ջրահարսերի համար: Այս կենդանու առջևի լայն վերջավորությունները հետաճել են, իսկ մարմինը հենվում է մեծ պոչի վրա: Նա բնակվում է ծովափնյա ծանծաղ ջրերում և սնվում է բացարձակապես բուսական զանազան սննդով: Ապրելու համար նա ընտրել է անվնաս տեղը, նրան կարելի է հանդիպել հասարակածի ամենատաք երկու կողմերում:

  1. Տրված տեքստում մտքին համապատասխանող ածականներ ավելացրո՛ւ: Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Մագելանի արշավախմբի մնացորդները  ճամփորդության հոգնությունը դեռ չէին թոթափել, երբ  կաթոլիկ եկեղեցին նրանց կանչեց հաշիվ տալու: Բանն այն է, որ ճամփորդների օրացույցում մեկ օր պակասում էր: Իսկ դա նշանակում էր, որ եկեղեցական տոները ժամանակին չէին նշվել: Հավատի կանոններից այդպիսի շեղումն  այն ժամանակ պատժվում էին: Բայց գիտնականները շուտով գտան,թե որտե՞ղ էր մնացել «կորած» օրը: Ճանապարհորդելով երկրագնդի շուրջը դեպի արևմուտք՝Արևի շարժման ուղղությամբ , ծովագնացները իբրև թե մեկ օր հետ էին գնացել: Շուրջերկրյա ճանապարհորդությունը  դեպի արևելք, ընդհակառակը, նրանց օրացույցին մեկ օր կավելացներ:

Ներկայումս նման խառնաշփոթությունից խուսափելու համար Խաղաղ օվկիանոսի միջով՝ բևեռից բևեռ, մի գիծ են անցկացրել, որն անցնելիս նավերը կամ անմիջապես ընկնում են «վաղը»  կամ վերադառնում են «երեկվան»:

164.Տեքստի ածականներն ըստ անհրածեշտության դարձրո՛ւ բաղդատական կամ գերադրական աստիճանի (օգտվի՛ր ավելի առավել, ,պակաս,նվագ, ամենից բառերից ու ամենա-,(ա) գույն մասնիկներից):

Գիտության ամենահայտնի շնաձկների 250 տեսակներից ամենից խոշորը կետաշնաձուկն է, որը կարող է մինչև  15 մ երկարություն ունենալ:Սպիտակ վիթխարի շնաձուկը փոքր է, կարող է ունենալ մինչև 11 մ երկարություն: Բայց դրա փոխարեն նա ամենասարսափելի է: Երրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ շնաձկերի դեմ պայքարի արդյունավետ միջոցներ բացահայտելու համար քիմիական ավելի քան 70 միացություն փորձարկվեց: Ամենից արդյունավետը քացախաթթվային  պղինձ պարունակող միացությունն էր. դրանով թունավորված շնաձուկն էլ չի հետաքրքրվում կերով: Բայց ատլանտյան շնաձկների վրա փորձարկված միջոցները պակաս արդյունավետ եղան խաղաղօվկիանոսյան տեսակների դեմ օգտագործելիս (շնաձկների մի քանի տեսակների վրա դրանք ընդհանրապես ոչ մի ազդեցություն չունեցան):