168.Փակագծում տրված բառերը գրի՛ր կետերի փոխարեն՝ դնելով պահանջված թվով:

Աշխարհում մոտ հազար երեք հարյուր ժողովուրդ կա: Այդ հազար երեք հարյուր ժողովուրդները խոսում են մոտ երեք հազար լեզվով: Կան լեզուներ, որոնցով տարբեր ժողովուրդներ են խոսում: Օրինակ, Անգլիայի, ԱՄՆ-ի, Կանադայի, Ավստրալիայի, Նոր Զելանդիայի քաղաքացիները հիմնականում անգլերեն են խոսում, Լատինական Ամերիկայի բնակչության մեծ մասը, բացառությամբ բրազիլացիների, իսպաներեն է խոսում: Սակայն ավելի հաճախ հակառակն է լինում, մի երկրի ժողովուրդը մի քանի լեզուներով է խոսում:  Սուդանում, օրինակ, հարյուր տասնյոթ լեզու է գործածվել:  Կոնգոյում հինգ հարյուր լեզու կա: Դաղստանում մոտ մեկ միլիոն մարդ է բնակվում, և այդտեղի մեկ միլիոն բնակիչները խոսում են ավելի քան վաթսուն լեզվով:

169.Փակագծում տրված բառերը գրի՛ր կետերի փոխարեն՝ դնելով պահանջված թվով:

1940 թվականից ԱՄՆ-ում գրանցվել է հազար ութ հարյուր քսանչորս հրդեհ : Ամեն տարի կրակը ոչնչացնում է իննից տասը միլիոն հեկտար անտառ : Մեկ տարում այրված փայտանյութի արժեքը կազմում է համարյա հիսուն միլիոն դոլար:

Աշխարի ամենամեծ պատկերասրահը Սանկտ Պետերբուրգի Էրմիտաժն է: Այնտեղ արվեստի  ավելի քան երեք միլիոն ստեղծագործություններ են ցուցադրվել: Այդ թանգարանի բոլոր երեքհարյուր քսաներկու դահլիճներում նայելու համար մարդ շուրջ քսանհինգ կիլոմետր ճանապարհ է անցնում:

170.Փակագծում տրված բառերը գրի՛ր կետերի փոխարեն՝ դնելով պահանջված թվով:

Այն ժամանակ Լեհաստանում ապրել են հարյուր տասնինը վայրի ցլեր որոնք չորսը պահվել են փորձատնտեսությունում , յոթը՝ կենդանաբանական այգիներում, իսկ հարյուր ութ ցլերը կա՛մ արգելանոցներում ապրել են, կա՛մ ազատ արածել՝ որտեղ որ պատահեր, բայց և անտառային նախարարության մշտական հսկողության տակ եմ :

Իսկ առաջներում, երբ անտառի թավուտներում արածում էին ավելի քան հազար հինգ հարյուր ցլեր, ոչ մեկը չէր հետևում նրանց:

Միայն Ուզանդայի Մյավա թերակղզում իննսուն գետաձիներից ավելի քան հարյուր խոտաճարակխոշոր կենդանիներ են ապրում:

171.Գտի՛ր նախադասությունների արտահայտած մտքերի տարբերությունները՝ուշադրություն դարձնելով թվականներին:

Ա. Բոլոր դասարաններում քսանհինգ աշակերտ կա: Բ. Բոլոր դասարաններում քսանհինգ-քսանհինգ աշակերտ կա:

Ա. Շրջանի գյուղերում երկու դպրոց կա: Բ. Շրջանի գյուղերում երկուական դպրոց կա:

Ա. Թռչունները չորս փետուր գցեցին ու անցան: Բ. Թռչունները չորսական փետուր գցեցին ու անցան:

Ա. Ընկերներս ամրոցում մի տուն ունեն:  Բ. . Ընկերներս ամրոցում մի -մի տուն ունեն:

172. Տրված թվականների հոմանիշ ձևերը կազմի՛ր: Տրված և ստացված բոլոր թվականները անվանի՛ր մեկ բառով:

Օրինակ՝ — հարյուրական-հարյուր-հարյուր:

Տասական-տաս-տաս, տասներկու-տասներկու-տասներկուական, հազար- հազար-հազարական, քսանհինգական-քսանհինգ-քսանհինգ, վեցական-վեց-վեց:

Առաջին տարբերակ

1) Վերհիշի՛ր եռանկյունների հավասարության առաջին, երկրորդ և երրորդ հայտանիշները:
1.հայտանիշ․Եթե մի եռանկյան երկու կողմերը և դրանց կազմած անկյունը համապատասխանաբար հավասար է մյուս եռանկյան երկու կողմերին և դրանց կազմած անկյանը, ապա այդպիսի եռանկյունները հավասար են:
2.հայտանիշ․Եթե մի եռանկյան կողմն ու նրան առընթեր երկու անկյունները համապատասխանաբար հավասար են մյուս եռանկյան կողմին ու նրան առընթեր երկու անկյուններին, ապա այդպիսի եռանկյունները հավասար են։
3.հայտանիշ․Եթե մի եռանկյան երեք կողմերը համապատասխանաբար հավասար են մյուս եռանկյան երեք կողմերին, ապա այդպիսի եռանկյունները հավասար են:
2) Շարունակի՛ր նախադասոթյունները.
ա. Եռանկյան անկյունների գումարը 180⁰
բ. Եռանկյան ավելի մեծ կողմի դիմաց ընկած է ավելի մեծ անկյուն և ընդհակառակը՝ ավելի մեծ անկյան դիմաց ընկած է ավելի մեծ կողմ:
գ. Ուղղանկյուն եռանկյան 30 -ի դիմացի էջը հավասար է ներքնաձիգի կեսին:
դ. Հավասարասրուն եռանկյան հիմքին առընթեր անկյունները հավասար են:
ե. Հավասարակողմ եռանկյան բոլոր անկյունները 60 աստիճան է:

3) Գտնել եռանկյան անկյունները

Եռանկյան անկյունների գումարը հավասար է 180o:

180^o – 87^օ = 93^o

<B = 93^o:

Որպեսզի հաշվել արտաքին անկյան աստիժանը, պետք է այդ անկյան ոչ կից

անկյունները, գումարել իրար։

Մեր դեպքում, հակառակը։

120 – 93 = 27^o:

<A = 27^o

<B = 93^o։

Այժմ, հաշվում ենք 87օ արտաքին անկյունը։

180^o – 120^o = 60^o

<C = 60^o

<C + <A = 87^o

60 + 27 = 87^o

<A= 27^o

<B= 93^o

<C= 60^o:

4) A ուղիղ անկյունով ուղղանկյուն եռանկյան մեջ AB=4,2սմ, BC=8,4սմ: Գտնել <B-ն:

Ըստ Ուղանկյուն եռանկյուների հատկություների 2-րդ հատկության

Ուղղանկյուն եռանկյան 30⁰-ի անկյան դիմացի էջը հավասար է ներքնաձիգի կեսին:
=>
Մեր դեպքում ներքնաձիգը <B է => <B=30*2=60
<B=60
<C=30
<A=90

Պրեզենտացիայի հղում

Գործնական աշխատանք

1. Ընդգծե՛ք հարակատար դերբայի 3 ձև.
ա. քնեած, հանգած, միգամած, խմած, տավարած, հատած
բ. տխրամած, փախած, վարկած, նշանած, խորոված,
անկասկած
2. Ընդգծե՛ք ենթակայական դերբայի 3 ձև.
ա. անսքող, ամոքող, բանթող, քերթող, թևալող, տապալող
բ. բանագող, դրվագող, քանդող, դոնդող, եռակող, ծաղկող
3. Ընդգծե՛ք համակատար դերբայի 3 ձև.
ա. պաշտելիս, ասուլիս, պտղամիս, հազալիս, օազիս, բանալիս
բ. ավետիս, ածելիս, հասպիս, հայելիս, մեղրամիս, թնդալիս

4. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծե՛ք տվյալ
նախադասությանը համապատասխանողը:
ա. Երեխան երկար լաց (լինելիս, լինելուց) նվաղեց:
բ. Ցանկապատի վրայով (թռչելիս, թռնելիս) տղան ոլորեց
ոտքը և մի քանի օր անցկացրեց անկողնում:
գ. Պարտադիր չէ՝ շշուկով խոսեք. երեխան քնած (չի, չէ):
դ. Դավադիր գնդակը թիկունքից էր (դիպել, դիպչել) նրան
ու տեղնուտեղը սպանել:
ե. Այգում (զբոսնելիս, զբոսնելուց) անսպասելիորեն գտա
մի քանի օր ինձ չարչարող խնդրի լուծման ուղին:

201.Փակագծում դրված բայերը կետերի փոխարեն գրի՛ր պահնջված ձևով:

Այդ նամակը …նա գունատվեց:(կարդալ-ե՞րբ)

Ամբողջը երեկո… հոգնած՝ դուրս եկավ զբոսնելու: (կարդալ -ինչի՞ց) Այդ տունը… սպասում էր որդու վերադարձին:  (կարդալ -ե՞րբ)
Չգիտես ինչու, վախենում էր վերջին կամուրջը մինչև վերջ…: (կառուցել -ինչի՞ց)
Ականջները դժժում էին ամբողջ օրն այդ աղմուկը…:  (լսել -ինչի՞ց)
Իրիկնապահին տուն…մի անգամ էլ հիշեց խոստումը:  (դառնալ-ե՞րբ)
Վիրավորվել էր ընկերոջ՝ առանց պատճառի հետ…:  (դառնալ -ինչի՞ց)
Վրա-վրա…նիհարել էր:  (հիվանդանալ -ինչի՞ց)
…միշտ էլ նիհարում է:  (հիվանդանալ -ե՞րբ)

202. Գտի՛ր, թե ընդգծված բառաձևերը ե՛րբ են սխալ և երբ ՝ճիշտ: Ուղղի՛ր սխալ ձևերը:
     Գնալուց մի անգամ էլ պատվիրեց զգույշ լինել:
     Քո գնալուց հետո հյուրեր եկան:
     Այդ աղջկան փրկելուց քիչ էր մնում ինքը խեղդվեր:
     Մարդու կյանքը փրկելուց բարի գործ կ՞ա:
     Շտապելուց ամեն ինչ գցում էր ձեռքից:
     Շտապելուց ինչ-որ մեկը կանգնեցրեց նրան:
     Հոգնել եմ նույն բանն անվերջ ասելուց:
     Այդ ասելուց հանկարծ գլխի ընկավ, որ մոռացել է գլխավորը:
     Հեռանալիս հիշեցրեց իր հրավերն ու խնդրանքը:
     Հեռանալիս հոգնել եմ, ուզում եմ բոլորիդ միասին տեսնել:
     Ուշադիր դիտելիս վրան ճեղք կնկատես:
     Դա դիտելիս հետո էլ ոչինչ չեմ ուզում տեսնել:
     

208.Պատմությունը դարձրո՛ւ ներկա ժամանակով:

Մեր կապիկը մի աֆրիկացուց էինք ձեռք բերել,որը վառ անհատականությամբ ու յուրահատուկ հումորով օժտվածմի էակ էր: Ամեն օր նրանդուրս էինք տանում ու կապում ծառին: Առաջին երկու օրը խելոք նստում էր տան մուտքի մոտ, ու նրա կողքով չընդհատվող հոանքով անցնում էին որսորդները, մեզ սննդամթերք բերող պառավ կանայք, խումբ-խումբ վազում էին խխունջներ ու միջատներ բերող փոքրիկ տղաներ: Մենք ենթադրում էինք, որ այդ անդադարշարժումը կզվարճացնի ու կհետաքրքրի կապիկին:Այդպես էլ եղավ: Նա շատ շուտ գլխի ընկավ, որ պարանի երկարությունն իրեն թույլ է տալիս թաքնվել բակի դռնակի մոտ, և օգտվեց դրանից: Հենց որ ոչինչ չկասկածող մի աֆրիկացի բակ էր մտնում,կապիկն իսկույն դուրս էր ցատկում դարանից ու բռնում խեղճի ոտքը: Հետն էլ այնքան սոսկալի ճղճղոց էրգցում, որին նույնիսկ ամենապինդ նյարդերն ունեցող մարդը չէր դիմանում:

Упражнение 1.

Запишите текст, определите разряд числительных.

двадцать второго августа тысяча восемьсот восемь года а Петербурге появился первый трамвай. Но только в тысяча восемьсот девяноста два году в Киеве началось трамвайное движение. Длина первой ветки была одна целая шестая километра. Первый в нашей стране метрополитен был открыт а Москве пятнадцатого мая тысяча девисот трцать пять года. Протяженность первой линии была одиннадцать целая шестого километра, и она имела тринадцать станций.

Упражнение 2.

Определить разряды числительных по значению.

1) 15 февраля 1906 года родился известный татарский поэт Муса Джалиль.
2) Мусе не было и шести лет, когда он стал проситься в школу.
3) Муса за один год овладел программой всех четырех классов сельской школы.
4) В 1941 году Муса добровольцем отправляется на фронт.

Упражнение 3.

Поставьте числительные вместе с существительными в указанных падежах Составьте одно предложение с любым из числительных.

365 дней (р.) триста шесдисят пят

297 карандашей (дат.) двести девяносто сем

143 посылки (пр.) сто сорок три

777 цветов (тв. ) семьсот семьдесят сем

1945 год (тв. ) тысяча девецот сорок пят

2005 год (род., пр. ) две тысяча пят

Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) Կարո՞ղ է գոյություն ունենալ եռանկյուն հետևյալ կողմերով.

ա) 1մ, 2մ և 3մ,

բ) 1,2դմ, 1դմ և 2,4դմ:

2) Հավասարասրուն եռանկյան կողմերից մեկը 25 սմ է, իսկ մյուսը՝ 10սմ: Դրանցից ո՞րն է հիմքը:
10 սանտիմետրանոցն է

Լրացուցիչ(տանը)

3) Հավասարասրուն եռանկյան պարագիծը 25սմ է, իսկ երկու կողմերի տարբերությունը՝ 4 սմ, իսկ նրա արտաքին անկյուններից մեկը սուր է: Գտեք եռանկյան կողմերը:
x+x+x+4=25
3x=21
x=7
7+4=11

4) Գտեք հավասարասրուն եռանկյան կողմը, եթե նրա մյուս կողմերը հավասար են՝

ա) 5սմ և 3սմ,

բ) 8սմ և 2 սմ:

5) Եռանկյան՝ տարբեր գագաթներին հարակից երկու արտաքին անկյունները հավասար են: Եռանկյան պարագիծը 74 սմ է, իսկ կողմերից մեկը 16սմ: Գտեք եռանկյան մյուս կողմերը:
74-16=58
58:2=29